چکیده:
سمیر امین اقتصاددان معروف مصری، رئیس انستیتوی تحقیقاتی
سازمان ملل است. نظریه وی در مورد «توسعه ناموزون» تأثیر زیادی بر محیطهای
روشنفکری در جهان سوم داشته است ولی با توجه به شرایط جهانی از سوی
غربیان مورد استقبال قرار نگرفت. اما نظریهپردازان غربی با تز او درباره
«خودمحوربینی اروپایی» جدی برخورد کرده و به عنوان یک «عکسالعمل نظری»
جهان سومی در مقابل فرایند «جهانی شدن» مورد نقد قرار دادهاند. مقاله حاضر،
خلاصهای کوتاه از کتاب سمیر امین با همین عنوان ( Eurocentrism ) است.
خلاصه ماشینی:
"خودمحوربینی اروپایی یک پدیده فرهنگی است که در ذهنیت اروپایی متمایزکننده تاریخی مردم اروپا از سایر نقاط جهان میباشد و شاید به همین دلیل نیز باید آن را فرهنگ ضد «جهانگرایی» معرفی کرد.
تز «خودمحوربینی اروپایی» معتقد است با آنکه اروپائیان ادعا میکنند رشد سرمایهداری به دلیل فرهنگ، مذهب و تاریخ مشترک آنان روی داده و تنها در این قاره میتوانسته اتفاق بیفتد، در واقع سرمایهداری به مثابه یک شیوه تولید باعث رشد برداشت پروتستانی از مذهب مسیحیت و غالب شدن نگرش علمی و حقیقتجویانه بر فرهنگ اروپا شده است.
برخلاف ماکس وبر که معتقد بود قرائت پروتستانی اروپائیان از مذهب مسیحیت زمینه را برای رشد مایهداری آماده کرده بود، باید گفت که این سرمایهداری انقلابی بود که انقلابی را در تفسیر و برداشت از مذهب نیز ارائه کرد و ثمره آن از سویی پروتستانیسم و از سوی دیگر تحرک بیش از حد جوامع اروپایی در «جستجو برای کشف حقیقت» بود.
حال آنکه «خودمحوربینی غربی» با جعل تاریخ و سندسازی سعی دارد ریشههای خود را به یونان ربط دهد و رابطه متقابل و قوی یونان با شرق را انکار کند تا از این طریق برای فرهنگ متفاوت خود که گویا دلیل اصلی توسعه اروپا میباشد، «ریشههای» تاریخی پیدا کند.
موفقیت «جهانی گرایی» به مثابه یک پروژه بزرگ جهانی منوط به حل همین فرایند قطبی شدن است و نظام سرمایهداری جهانی از نظر تاریخی قادر به حل این معضل نیست و بنابراین توسعه قطعی همه نقاط پیرامونی یعنی جهان سوم، منوط به مبارزه بیامان با ذهنیت برتریطلبانه اروپایی میباشد."