خلاصه ماشینی:
پس کسی منکر سودهای بیشمار خواندن و نوشتن نتواند شد اما بدلایل ذیل کافی نیست که در دبستان منحصرا همّ آموزگاران بدانها مصروف شود: دبستان برای بسیاری از کودکان تنها آموزشگاهی است که در مدت عمر طی میکنند و چون بعلل بسیار نمیتوانند تحصیلات خود را ادامه دهند،ناچار فرهنگی که بدست خواهند آورد ناقص،محدود و نارسا خواهد بود و اگر در آینده بهمین اطلاعات مختصر و محدود نیز نیازمند شوند،باز لازم است که آنها با یکدیگر در ذهن نوآموز مرتبط بوده و بر اساس افکار واضح و روشن مبتنی باشد.
گروهی مسئلهء اساسی ذیل را مطرح کردهاند:آیا کودکان آنچه را که باید بیاموزند میتوانند فراگیرند یا نه؟بپرسش فوق باید چنین پاسخ داد که معنی حقیقی آموزگار و پرورشکار خود برهانی است بر اینکه میتوانند بکودک اطمینان داشته باشند و از طرف دیگر اگر بغایت و منظور نهائی تربیت دسترسی نباشد،حد امکان پرورش خود غنیمتی است بزرگ:«ما لا یدرک کله لا یترک کله»بنابراین هیچگاه استعداد لیاقت و ظرفیت فکری و جسمانی نوآموزان را نباید حقیر شمرد.