چکیده:
هدف مقاله حاضر بررسی اثرات اقتصادی یارانه بنزین بر رشد اقتصادی در ایران است.برای این منظور با استفاده از اطلاعات سری زمانی سالهای 1350-1381 و الگوی معادلات همزمان و روش حداقل مربعات سه مرحلهای 3SIS پارامترهای سیستم همزمان برآورد شده است.نتایج حاصل از برآورد سیستم همزمان نشان میدهد که در دوره مورد بررسی با اینکه بین یارانه بنزین و رشد واقعی اقتصادی رابطه مثبت و معنیدار وجود دارد؛اما پارامتر برآورد شده در این زمینه پایین بوده و در سطح ده درصد معنی داراست.به عبارت دیگر بطور متوسط با افزایش یک میلیارد ریال یارانه بنزین، تولید ناخالص داخلی به قیمت واقعی معادل 250 میلیون ریال بالا رفته است.همچنین مقدار عددی پارامتر کشش تولید ناخالص ملی نسبت به یارانه بنزین در دوره فوق بطور متوسط تقریبا 09/0.برآورد شده است که حاکی از بیکشش بودن آن است.بنابراین با توجه به موارد فوق پیشنهاد شده که دولت برای کاهش یارانه بنزین در جهت هدفمند کردن آن به منظور ایجاد آثار مثبت اقتصادی در برنامه چهارم توسعه اقتصادی و چشمانداز بیست ساله کشور گام بردارد:
خلاصه ماشینی:
"در انجام این تحقیق، از آمارهای رسمی کشور؛مانند ترازنامههای بانک مرکزی، سالنامه آماری مرکز آمار ایران و همچنین اطلاعات انرژی کشور، شرکت پخش فرآوردههای نفتی کشور، سازمان بهینهسازی مصرف سوخت، مدیریت پژوهش و برنامهریزی شرکت ملی نفت ایران، دفتر اقتصاد کلان سازمان مدیریت و برنامهریزی(بخش انرژی)، بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، آمار نامه انرژی شرکت ملی نفت ایران و شرکت پخش فرآوردههای نفتی کشور استفاده شده است و همچنین از آمارهای معاونت اقتصادی وزارت امور اقتصادی و دارایی به صورت سری زمانی استفاده شده که با توجه به روشهای آماری و تحلیل الگوهای اقتصادسنجی و تعریف آن کلیه الگوهای مورد نظر مورد پردازش قرار گرفته است.
در کشورهای پیشرفته صنعتی به علت اینکه بخشهای مختلف اقتصادی از لحاظ مصرف انرژیهای نو به درجه تکامل رسیدهاند، توسعه بخشهای مزبور منجر به تغییرات اساسی و ناگهانی در مصرف انرژی نمیشود، بنابراین استفاده از مدلهای اقتصاد سنجی میتواند قابل اعتماد باشد، در بیشتر کشورهای در حال توسعه این درجه تکامل حاصل نشده است، پس توسعه یک بخش با تکیه بر تکنولوژیهای نو اثرات شدیدی بر تقاضای انرژی خواهد گذاشت و این موضوع نیز در مورد یارانههای دولت به بخشهای مختلف اقتصادی، بخصوص در مورد یارانه سوخت مصداق دارد.
در بخش پیشین این مقاله به منظور بررسی یارانه انرژی(بنزین)بر متغیرهای اقتصاد کلان از اطلاعات و آمارهای موجود با کمک نرمافزار (E-views) و روش 3SLS الگوهای اقتصادسنجی همزمان استفاده شده است که این الگوی برآورد شده به صورت معادلات همزمان بوده و رابطه بین رشد اقتصادی و یارانه بنزین را مورد بررسی قرار میدهد."