چکیده:
هفت پیکر براساس زندگی بهرام و بر مبنای عدد پر رمز و راز هفت سروده شده است،چنانکه خود هفت نیز هفت تاست؛از جملهء آنها هفت سیاره و هفت روز هفته است.نظامی در این منظومه در سه موضع از سیارات نام برده است:در توصیف معراج نبی مکرم اسلام(ص)،در توصیف هفت گنبد و در داستانهای هفتگانه.او در دو موضع اولیه،ترتیب و قواعد علمی و نجومی رایج روزگار خود را رعایت کرده است،اما در موضع سوم شیوهء دیگری در پیش گرفته که آن نیز مبنای علمی دارد.این گفتار به بررسی جایگاه هفته و نظم و ترتیب سیارات هفتگانه در هفت پیکر نظامی پرداخته است.
خلاصه ماشینی:
"هفته و نظم سیارگان در هفت پیکر نظامی گرچه ماه در نزد ساسانیان بدون هفته بوده و به سی روز تقسیم میشده و هر روزش نام ویژهء آسمانی خود را داشته است،چنان که به عنوان مثال،بهرام نشانهء بیستمین روز هر ماه بوده است،درحالیکه برای نظامی،بهرام نمایندهء سه شنبه(روز مریخ)است.
یونانیها برای معلوم کردن تأثیر سیارات بر ساعات،طبق اندیشهء مصریان،شبانه روز را به بیست و چهار ساعت تقسیم کردند و هریک از ساعات متعلق به یکی از سیارات بود،طبق نظم نجومی زیر: (به تصویر صفحه مراجعه شود) هر سیارهای که اولین ساعت روز به آن تعلق میگرفت،صاحب آن روز شناخته میشد،طبق جدول زیر: (به تصویر صفحه مراجعه شود) چنان ملاحظه میشود،نظم و توالی مورد استفاده نظامی در بخش افسانههای هفتگانه همان هفتهء رایج در اروپا و سایر نقاط تحت نفوذ اروپایی است که در زیر عنوان ساعت اول آمده است.
رب ساعت اول که آن ساعت یک صد و چهل و پنجم بود،زحل»1 باری،با توجه به مطالب بیان شده،گرچه در روزگار ساسانیان ماه بدون هفته بوده و هر روزی از آن به نام خاصی خوانده میشده است،نظامی در هفت پیکر برای تبیین فرمانروای آرمانی خود از مفهوم هفته محوری با دو کارکرد متفاوت بهره گرفته است: یک کارکرد در توصیف معراج پیامبر اسلام(ص)و توصیف هفت گنبد و دیگری در نقل داستانهای هفتگانه.
بدین ترتیب سیاراتی که اولین ساعت روز به آنها تعلق میگرفته است به ترتیب عبارتند از:شنبه زحل،یکشنبه شمس،دوشنبه ماه،سهشنبه مریخ،چهارشنبه عطارد،پنجشنبه مشتری و آدینه زهره؛این نظم همان است که نظامی در نقل داستانهای هفتگانه به کار گرفته و در التفهیم بیرونی و شرح بیست باب ملا مظفر نیز آمده است."