چکیده:
مکانها گاه بهواسطه حوادث تاریخییی که در صحنه آنها رخ میدهند، ارزش خاصی
مییابند و این اصل بعضا سبب حرمت و تقدیس آنها نیز میشود.این حوادث میتواند از
مقوله رخدادهای انسانی و فرهنگی و یا طبیعی باشد.برای مثال آنچه در سرزمین کربلا رخ
داد، نه فقط نام این سرزمین را شهره آفاق کرد، بلکه این مکان را به کانون تولید
فرهنگی خاص نیز تبدیل نمود.در بسیاری از موارد پارهای حوادث طبیعی منجر به چنین موقعیتی میشود و آنچه در
اصفهان میتواند قابل توجه باشد، گذشته از تاریخ فرهنگی آن، سرگذشت طبیعی آن نیز
هست.فهم این مطلب افق جدیدی از قابلیتهای تاریخ طبیعی این شهر را بر ما روشن
میسازد، بهگونهای که میتوان اصفهان را نه فقط یک کانون مدنی با ویژگیهای منحصر
بهفرد تلقی نمود، که باید از آن بهعنوان یک موزه تاریخ طبیعی نیز نام برد، زیرا
قلمرو آن منعکسکننده حقایق شگفتانگیزی از تاریخ تحولات طبیعی ایران مرکزی است.در این مقاله سعی شده است براساس بازشناسی مواریث پیکرشناسی(زمین ریختشناسی)
و اقلیمی، تاریخ تطور شهر اصفهان(در مقطعی از تاریخ از ششصد هزار
سال قبل شروع میشود و به دوران چهارم شهرت دارد)، بازسازی شود.
خلاصه ماشینی:
"در این مقاله سعی شده است براساس بازشناسی مواریث پیکرشناسی(زمین ریختشناسی) (*)-دانشیار گروه جغرافیای دانشگاه اصفهان و اقلیمی، تاریخ تطور شهر اصفهان(در مقطعی از تاریخ از ششصد هزار سال قبل شروع میشود و به دوران چهارم شهرت دارد)، بازسازی شود.
زیرا کوه دنبه حد اکثر 200 متر از سطح اراضی اطراف خود را بیشتر ارتفاع چشماندازی که در این داستان از دشت اصفهان، کوه کرکس و دامنههای برفی آن ترسیم شده، در روزهای آفتابی بدون غبار زمستانی امروز نیز، قابل مشاهده است، اگرچه دریاچه بزرگ را نمیتوان دید، ولی براساس شواهدی یعنی بالاترین پادگانه دریاچهای(1500 متر)موجود در حاشیه فرودگاه شهید بهشتی اصفهان بهخوبی میتوان چنین تصویری را در ذهن تصویر نمود.
براساس مطالعات و تحقیقات فوق وسعت دریاچه گاوخونی در دوران چهارم (آنا گلیشیال)معادل 2400 کیلومتر مربع بوده است و بدین ترتیب اصفهان فعلی شهری است که بر حاشیه ساحلی آن بنا شده است.
بهعبارت دیگر براساس این مطالعات میتوان گفت:آنچه در 33 هزار سال پیش، در تابلو داستانی عبور حضرت سلیمان از زاگرس اصفهان تصویر شده، به خوبی قابل بازسازی و تصویر است و باتوجه به آنکه باید محل تلاقی زایندهرود به گاوخونی را در بخش شرقی اصفهان تلقی کرد، بهوجود آمدن رسوبات دلتای اصفهان، سنی معادل با رقوم فرق خواهد داشت، زیرا ایجاد چنین دلتایی در این محدوده نمیتواند حاصل عملکرد آب رودخانه به تنهایی باشد و بدین ترتیب اصفهان شهری است که بر حاشیه ساحلی دریاچه قدیم بنا شده است."