چکیده:
مقاله حاضر برآمده از طرح پژوهشی با عنوان«تحشیه و تحلیل و چاپ روزنامه انجمن
مقدس ملی اصفهان»میباشد، که برای اولین بار مورد بررسی، تحلیل و تحشیه قرار گرفته
است.مقاله ابتدا به تبیین جایگاه و موقعیت روحانیون اصفهان مقارن با شکلگیری نهضت
مشروطیت پرداخته سپس موضوع مشروطیت در اصفهان و علل حمایت گسترده روحانیون اصفهان
از آن را موارد بررسی قرار داده است.پیروزی نهضت مشروطیت و تأثیر آن بر شکلگیری
انجمنهای ایالتی و ولایتی در اصفهان، علل و انگیزه حمایت روحانیون از انجمن ولایتی
و تشکل و تداوم آن، از ابتدا تا وقوع کودتا علیه نهضت، نیز مورد توجه قرار گرفته
است.بررسی بافت، ابعاد، شؤن و اختیارات و اقدامات انجمن ولایتی اصفهان و روزنامه
ارگان آن در ادامه مقاله پیگیری شده است.آخرین موضوعی که در این مقاله مورد بررسی
قرار گرفته، شناخت مواضع انجمن ولایتی اصفهان در قبال نهادهایی همچون مجلس شورای
.ملی، شاه و سلطنت، مشروطه و شخصیتهای مقتدر معاصر خود میباشد.در این بخش سعی
شده است، دیدگاه و اقدامات انجمن با انگیزه شناخت حدود استقلال و کارایی آن بررسی
شود.
خلاصه ماشینی:
"وی مقارن با پیروزی نهضت مشروطه حاکم بلامنازع نه تنها اصفهان که جنوب ایران بود(2/ص 80)و مردم اصفهان بعد از پیروزی نهضت مشروطه بنا به سابقه قبلی علیرغم آنکه ظل السلطان در انجمن اعلام کرد که سیف قاطع و نفوذ و تسلطش در اختیار مجلس شورای ملی است(7/ش 1، ص 3)حاضر به پذیرش حکومت او در اصفهان نبودند، لذا با جدیت تمام و سازماندهی ضمنی مخالفتهای مسالمتآمیز پی در پی مردم، عزل او را از حکومت اصفهان درخواست کردند و در نهایت دولت طی تلگرافی خبر عزل ظل السلطان از حکومت اصفهان را به اطلاع ثقة الاسلام رئیس انجمن رسانید(7/ش 12، ص 5) و در ماههای بعد نیز که وی قصد سرکشی به املاک و خانواده خود را در اصفهان داشت، مردم و انجمن با ورود وی حتی به اطراف اصفهان-علیرغم حمایت سفارتخانههای خارجی و موافقت مجلس شورای ملی-مخالفت کردند(7/ش 34، ص 6-3 و ش 27، ص 6-1)و بدون توجه به تلگرافهای تهدیدآمیز ظل السلطان، نسبت به ادامه کار و فعالیت همکاران سابق وی در اصفهان نیز اعتراض داشتند، اما در ماههای بعد مخالفت مشترک انجمن اصفهان و ظل السلطان با محمد علی شاه که هر یک با انگیزههای ویژه خود با وی درافتاده بودند، آنها را به یکدیگر نزدیک ساخت و تلگرافهای محبتآمیز بین ایشان رد و بدل شد و چون غائله مخالفت محمد علی شاه با مشروطه بالا گرفت."