چکیده:
نوسانات اقلیمی پدیدهای است طبیعی و دو پدیده سیلاب و خشکسالی ناشی از نوسانات
اقلیمی میباشد.گستردگی این دو پدیده اقلیمی سبب شده است که بیشتر از سایر بلایای
طبیعی مورد توجه قرار گیرد.دانشمندان از دیدگاههای مختلف این دو پدیده را مورد
مطالعه قرار دادهاند و تعاریفی را برای آنها ذکر کردهاند.پارهای از این تعاریف
در مقیاس جهانی مصداق دارد و بعضی از آنها در مقیاس منطقهای و محلی.در این مقاله
سعی شده است با توجه به تغییرات بارش در ایستگاه اصفهان ضمن تعیین مصداق
خشکسالیها، دورههای بازگشت آنها را مشخص نماید.
خلاصه ماشینی:
"مطالعاتی که روی آمار بارش 6 ایستگاه کشور بین سالهای 1956 تا 1998 انجام گرفته است و نتایج آن(به تصویر صفحه مراجعه شود)در نمودار شماره 2 آمده است گویای امر است.
(به تصویر صفحه مراجعه شود)خشکسالی در اصفهانشاهرگ حیاتی اصفهان زایندهرود است که از ارتفاعات زردکوه سرچشمه میگیرد و در واقع وقتی از خشکسالی اصفهان صحبت به میان میآید باید بارش زردکوه را مدنظر قرار داد ولی ازآنجاکه بررسی دورههای خشکسالی هر منطقه نیاز به آمار و طویل المدت دارد، برای بررسی خشکسالی در اصفهان از آمار ایستگاه اصفهان که 107 سال ثبت آماری دارد استفاده شده است(نمودار شماره 3).
تغییرات از میانگین بارش در اصفهانبرای بررسی تغییرات بارش این ایستگاه نخست میانگین بارندگی سالانه(برابر 75/118 میلیمتر)و سپس اختلاف بارندگی هر سال نسبت به میانگین محاسبهشده است(نمودار شماره 4)و نتایج آن به قرار زیر است: 1-سالهایی که بارش سالانه برابر میانگین و یا بیشتر است حدود 7/47 درصد میباشد.
لذا برای تعیین دورههای بازگشت خشکسالیها در اصفهان از آمار میانگین متحرک 11 ساله(نمودار شماره 5)استفاده شده است(1) 1 که تفسیر آن به قرار زیر میباشد:ظهور دورههای کمبارندگی را میتوان به چند دهه تقسیم نمود.
بهمنظور تعیین دورههای بازگشت خشکسالیها با شدتهای متفاوت، آمار فوق با روش گمبل نوع 3 به محک آزمایش گذاشته شد و فرمول زیر با ضریب همبستگی 995/0 بهدست آمد:با توجه به این فرمول احتمال دورههای خشکسالیهای شدید در اصفهان هر 64 سال یکبار با متوسط یازده ساله 82 میلیمتر حادث میشود و دورههای خشکسالی متوسط هر 32 سال یکبار با متوسط یازده ساله 87 میلیمتر به وقوع میپیوندد."