خلاصه ماشینی:
"ق. ) در دورهء شاه صفی است کتاب تاریخ گیلان عبد الفتاح،منبعی ارزنده دربارهء علل اختلاف بین شاه طهماسب و خان احمد خان گیلانی، حاکم ناحیهء بیه پیش(لاهیجان)است 2-اشکال دوم در مورد نحوهء قتل مظفر سلطان(امیره دباج)از سوی شاه طهماسب میباشد.
»9 عبد الفتاح فومنی مواردی را بطور فشرده،به عنوان علل تیرگی روابط بین شه طهماسب و خان احمد خان برشمرده است که مطالعهء آنها میتواند دلیلی برای تأیید مطالب مذکور باشد:«چون تبذیر و اسراف خان احمد خان والی لاهیجان در باب چهارصد تومان استاد زیتون طنبورنواز و طلبیدن شببساز و شمشیرباز و قوچباز و شیرباز و کشتیگیران و اقسام بازیگران از ولایت عراق-عراق عجم که شامل اراک و نواحی دیگر در مرکز ایران میشد-و خراسان و مسموم گردانیدن سلطان محمود خان و تقویت ملادی بیایمان و به قتل رسانیدن یوالقلی سلطان ایلچی شاه طهماسب که به جهت استحکام امور سرحد و سامان گیلان بیه پس و بیه پیش و توابع آمده و....
»16 اما افوشتهای نطنزی را عقیده بر این است که:«طالشه کولی که خود از امرای خان احمد بود پس از واگذاری مقام سپهسالاری به کیافریدون،به مخالفت قیام کرد هدف وی از قبل این بود که چرا شاه عباس در واگذاری مناصب نسبت به او که یکی از امرای بزرگ گیلان بوده نظر لطف و عنایت نداشته است؟»17 اگرچه عبد الفتاح فقط از مأموریت شیخ احمد آقای میر غضب به گیلان سخن گفته و همچون افوشتهای نطنزی به ذکر جزئیات جنایت وی اقدام نکرده است ولی در نوشتههای وی میتوان به گستره و دامنهء این قیام که جماعت بسیاری از تودههای فقیر شهری و روستایی را دربرگرفت پی برد اعزام فرماندهان متعدد و کار آزموده و اختصاص حاصلخیزترین نواحی گیلان به عنوان تیول به فرماندهان سرکوب کنندهء قیام نشان از گستردگی قیام دارد."