چکیده:
در این مقاله به بررسی«مضامین»رایج در شعر برخی از شاعران قرن نهم پرداخته
ایم.از آنجا که مضامین شعر قرن نهم، از گستردگی و تنوع ویژهای برخوردارند؛از میان
آنها ده مضمون رایجتر از جمله:منقبت، مدح، عرفان، عشق مجازی، خدا، غم، فراق،
بیاعتباری دنیا اغتنام فرصت را انتخاب کرده و در باب آنها، به جستجو در دیوانهای
شاعران برجسته قرن نهم، از قبیل:جامی، شاه نعمت اله ولی، هلالی جغتایی، اهلی
شیرازی، بابا فغانی شیرازی، قاسم انوار، انسی و کاتبی پرداختهایم.ترتیب ذکر مضامین براساس فراوانی و شیوع آنها میباشد و در هر مورد، به مقایسه
و ذکر تفاوتهای ساختاری و معنایی این مضمونهای در قرن نهم با سایر دورهها
پرداخته وقالبهای رایج هر مضمون را ذکر کرده و سپس به ذکر نمونههایی از شعرهایی
که در آنها از این مضامین سخن رفته، مبادرت نمودهایم.در پایان، به نتیجهگیری و ارائه نموداری از کمیت این مضامین، در شعر قرن نهم
پرداختهایم.
خلاصه ماشینی:
از آنجا که مضامین شعر قرن نهم، از گستردگی و تنوع ویژهای برخوردارند؛از میان آنها ده مضمون رایجتر از جمله:منقبت، مدح، عرفان، عشق مجازی، خدا، غم، فراق، بیاعتباری دنیا اغتنام فرصت را انتخاب کرده و در باب آنها، به جستجو در دیوانهای شاعران برجسته قرن نهم، از قبیل:جامی، شاه نعمت اله ولی، هلالی جغتایی، اهلی شیرازی، بابا فغانی شیرازی، قاسم انوار، انسی و کاتبی پرداختهایم.
نکتهای که در مورد شیوه تحقیق لازم است به آن اشاره شود این است که نگارنده از بین خیل شاعران قرن نهم چند چهره برجسته و تراز اول این قرن را که شاخص شعر آن دوره بود و عبارتند از:جامی، بابا فغانی شیرازی، هلالی جغتایی، اهلی شیرازی، شاه نعمت اله ولی، قاسم انوار، انسی و کاتبی برگزیده و با دقت، تتبع و استقراء کامل، دیوان آنها را در ارتباط با مضامین مورد بحث مورد بررسی قرار داده است، بنابراین آماری که به شکل درصدی در انتهای مقاله به آنها اشاره میشود، دقیق و براساس بررسی و استخراج شعرها صورت گرفته است و از آن جا که ذکر تمام موارد شعری و آمارها و ارقام موجب اطاله کلام میگشته، تنها به ذکر نمونهها و آمار کلی بسنده کردهایم.
نتیجهگیری همانگونه که ملاحظه شد ما در این جستار به مضمونهای رایج در شعر قرن نهم پرداختیم و از میان مضمونهای فراوان، رایجترین آنها را که عبارتند از:منقبت، مدح، عرفان، عشق مجازی، خدا، فراق، بیاعتباری دنیا، اخلاق یا پند و اندرز، دم غنیمت شمردن و غم در دیوان شاعرانی مانند جامی، انسی، کاتبی، هلالی جغتایی، بابا فغانی شیرازی، قاسم انوار، شاه نعمت اله ولی و آصفی هروی، مورد بررسی قرار دادیم.