چکیده:
بررسی مالیات بر شرکت ها در ایران براساس الگوی مالیات های اسلامی
حمزه پور محمدحسین,صدر سیدکاظم*,کفایی سیدمحمدعلی
* دانشگاه شهید بهشتی
در این مقاله، نخست الگویی براساس مالیات های اسلامی در صدر اسلام استخراج می شود، سپس، تطابق و سازگاری نظام سابق مالیات بر شرکت ها با آن مورد آزمون قرار می گیرد. نتایج به دست آمده از تحلیل های مختلف از جمله کشش های مالیاتی و تحلیل واریانس نشان می دهد که نظام سابق مالیات بر شرکت ها با الگوی یاد شده تطابق ندارد. این نتایج، بر اساس یک جامعه آماری مرکب از 10108 پرونده مالیاتی مربوط به سال 1373 به دست آمده است. به منظور دستیابی بیشتر به کارایی و عدالت اقتصادی که هدف الگوی مالیات های اسلامی است، نظام جدیدی برای بخش مالیات بر شرکت ها طراحی و میزان تطابق آن با الگوی مورد مطالعه آزمون شد. این تطبیق موجب می شود که هم، کارایی و عدالت مالیاتی تحقق یابد و هم، درمدهای مالیاتی دولت کاسته نشود.
خلاصه ماشینی:
"درصد تغییر این نرخ نسبت به درصد تغییردرآمد مالیاتی را ضریب کشش نرخ مالیات نامیده و آن را تعریف میکنیم: (3)(به تصویر صفحه مراجعه شود) این رابطه نشان میدهد که اگر بهطورمثال،نرخ زکات یک درصد تغییر کند،وجوهی که به صورتزکات عاید دولت میشود k درصد تغییر میکند.
تحلیل واریانس طبقات ماده 131 (به تصویر صفحه مراجعه شود) این یافتهها نشان میدهد که قانون فعلی با اعمال نرخهای تصاعدی مالیاتی میان شرکتهای مشابهتبعیض قایل میشود و به شکل متفاوتی بر آنها مالیات وضع میکند.
با این پیشبینی،مالیات وصولشده بهصورت تابعی از درآمدمشمول مالیات شرکتها برای جامعه آماری برآورد میشود: (11) In T--3/48+1/14 In Y (t)(-244/9)(1329/8) R2-0/99 F-1768604 DW-1/6 n-10108 مطابق پیشبینی معادله(11)مقدار ضریب کشش مالیاتی 1/14 و بزرگتر از یک است.
آزمون آماری اختلافاین ضریب با واحد،نشان میدهد که برای تمام گروههای درآمدی این تفاوت معنیدار است؛یعنی،درداخل هر گروه شرکتها به یک نحو مشمول مالیات قرار نگرفتهاند و تبعیض صورت گرفته است؛درحالیکه ازنظر قانون استحقاق آنها مساوی بوده است.
نتیجه جالب دیگر اینکه از گروه ششم بهبالا،با افزایش درآمد مشمول مالیات،مقدار ضریب کشش مالیاتی کاهش مییابد!این وضعیت،پیشبینی تابع10را تأیید میکند،با افزایش نسبت مالیات،هزینههای مؤدیان برای استفاده از معافیتمالیاتی و هزینه دستگاه اجرایی برای اطمینان از تخلف نکردن مؤدی افزایش مییابد،بهطوریکهدرآمد خالص مالیات کرانهای ممکن است کاهش یابد.
برآورد ضرایب تابع مالیات بر درآمد شرکتها به تفکیک طبقات درآمدی ماده 131 (به تصویر صفحه مراجعه شود) نتایج حاصل از ضریب کشش مالیاتی برآوردشده و آزمونهای تحلیل واریانس نشان میدهد که،لازماست قانون مالیاتی فعلی موردتجدیدنظر قرار گیرد و نظامی کارامد و عادلانه مشابه با الگوی ارایهشده جانشین آن شود."