چکیده:
عوامل تعیین کننده خاص کشوری تجارت درون صنعت (IIT) در کشورهای در حال توسعه
راسخی سعید*,نفری اکبر
* دانشگاه علامه طباطبایی
مقاله حاضر، به بررسی و تحلیل عوامل تعیین کننده تجارت درون صنعت کشورهای در حال توسعه منتخب، براساس ویژگی های کشوری طی دوره زمانی 1994-1998 پرداخته است. براساس نتایج این مطالعه، سطح رشد و توسعه یافتگی کشورها، یکی از مهمترین عوامل تعیین کننده تجارت درون صنعت آنها محسوب می شود.همچنین، اندازه بازار عضویت در گروه بندی های اقتصادی و مشابهت در درآمدهای سرانه از دیگر عوامل تعیین کننده تجارت درون صنعت کشورها است. افزون بر این، به نظر می رسد که وجود زبان مشترک میان کشورها، موجب تقویت تجارت درون صنعت متقابل آنها می شود. از طرف دیگر، با توجه به نتایج به دست آمده، موانع تجاری، تجارت درون صنعت را محدود و مخارج تحقیق و توسعه، تجارت درون صنعت را تقویت می کنند. همچنین، وجود مرز مشترک و تفاوت در اندازه بازار کشورها هیچ گونه اثر معناداری بر تجارت درون صنعت میان آنها ندارد. درباره متغیرهای مسافت و نقش شرکت های چند ملیتی نتیجه قطعی به دست نیامده است. همچنین، براساس نتایج مطالعه حاضر، مقدار تجارت درون صنعت باعدم توازن تجاری همبستگی منفی دارد. درمجموع، نتایج مطالعه حاضر، نشانگر اهمیت عوامل تعیین کننده خاص کشوری تجارت درون صنعت است. این در حالی است که نظریه های تجارت درون صنعت اصولا عوامل تعیین کننده خاص صنعت را مورد توجه قرار می دهند.
خلاصه ماشینی:
"تصریح مدلهای مورد استفاده با توجه به مبانی نظری عوامل تعیینکننده تجارت درون صنعت،شکل کلی رابطه تجارت درونصنعت براساس ویژگیهای خاص کشوری،به شکل زیر است: (به تصویر صفحه مراجعه شود) IIT ،شاخص تجارت درون صنعت(شاخص گروبل و لوید و آکینو) DEV ،سطح توسعهیافتگی LINDER ،متغیر لیندر RRD ،مخارج R&D به صورت درصدی از (GNP) SIZE ،اندازه بازار DSIZE ،تفاوت در اندازه بازار(دو کشور) STAR ،مشابهت تعرفهای(دو کشور) MINE ،نقش شرکتهای چندملیتی در کشور مورد بررسی GROUP ،عضویت(دو کشور)در تشکلهای اقتصادی یکسان DIST ،مسافت بین دو کشور BOUND ،وجود مرز مشترک میان دو کشور LANG ،وجود زبان مشترک میان دو کشور IMB ،عدم توازن تجاری برای تصریح رابطه کلی بالا،دو دسته مدل زیر بهکار گرفته شده است: خارجی و همچنین،دادههای مخارج R&D کشورهای منتخب از گزارشهای سرمایهگذاری جهانی (WIR) بهویژه درسال 2000 استفاده شده است.
افزون براین،قدرتتوضیحدهندگی متغیرهای مستقل(به تصویر صفحه مراجعه شود)درحد مطلوب قرار دارد(در حدود 0/774-0/798 برایروش( OLS و لجیت)مندرج در جدول یادشده،نتایج زیر حاصل میشود: ضریب متغیر سطح رشد و توسعهیافتگی در همه معادلههای برآورد شده،معنادار(در سطح 1درصد)و دارای علامت مورد انتظار مثبت است.
. مقایسه نتایج حاصل با سایر مطالعات اگرچه مقایسه تطبیقی کامل میان مطالعات تجربی به دلیل تفاوت آنها در روش تخمین مدل مورداستفاده،در روش اندازهگیری متغیرها بهویژه شاخص تجارت درون صنعت،در دوره زمانی بهکارگرفته شده و در جامعه آماری مورد مطالعه،امکانپذیر نیست ولی با مقایسه نتایج این مطالعاتمیتوان حداقل به یک احساس کلی درباره عوامل تعیینکننده تجارت درون صنعت دست یافت."