چکیده:
نظریه کاتاستروف و کاربرد آن در اقتصاد
عباسی نژاد حسین,محمدی شاپور
برخی از پدیده های اقتصادی و اجتماعی تغییرات ناگهانی از خود نشان می دهند که با ناپیوستگی و تغییرات کیفی در سیستم همراه است. نظریه کاتاستروف، روش مناسبی را برای مدل سازی سیستم های دینامیکی که با تغییرات ناگهانی همراه هستند، ارایه می کند. از جمله زمینه های بالقوه کاربرد نظریه کاتاستروف، مدل های رشد غیرخطی، تغییرات تکنولوژیک، مربوط به فن آوری، تغییرات نهادی، منحنی فیلیپس، بازار سهام و رفتار مصرف کننده است.
خلاصه ماشینی:
"نظریهپردازان رویدادهای غیر منتظره(کاتاستروف)،برخی پدیدههای ناپیوسته مانند سقوط بازارسهام یا حمله ناگهانی سگی که هم ترسیده و هم عصبانی است را در حیطه کاربردهای این نظریه قرارمیدهند.
نظریه رویدادهای غیر منتظره(کاتاستروف)از توپولوژی مشتق شده است و مسئله پیش روی آن،بررسی انواع تعادلها و نحوه انتقال از یک تعادل به تعادل دیگر سیستم است.
مطالعات متعددی در زمینه کاربرد نظریه کاتاستروف انجام گرفته است که از میان آنها میتوان بهزیمن (Zeeman 19761974) ،کاب (Cobb 1998) ،گاستلو (Gustello 1982) ،واریان (Varian 1981) ،پو (PU U 1991) ،لاکوود (Lockwood 1993) ،بالاسکو (Balasko (1).
به عنوان دومین مثال تابع تولید غیر خطی ذیل را در نظر بگیرید: (به تصویر صفحه مراجعه شود)نقطه حداکثر تابع تولید فوق K L 3/4 B است.
معادله انتقال از بازده صعودی به نزولی در طولمنحنی ذیل اتفاق میافتد: (به تصویر صفحه مراجعه شود)گذر از یک وضعیت مانند بازده صعودی به مقیاس به وضعیت دیگر مانند بازده نزولی به مقیاس میتواند در اثر رشد سرمایه و رشد نیروی کار محقق شود،که به معنی تغییر متغیرهای کنترل(رشدسرمایه و نیروی کار)به زبان نظریه کاتاستروف است.
مدلهای رشد غیر خطی که تعادلهای آنها بستگی به پارامترهای سیستم داشته باشد،میتواند ازطریق این نظریه مدلسازی شده و برای بیان و آزمون برخی از نظریات مانند"خیزرستو"مورد استفادهقرار گیرد.
البته،به جز موارد یاد شده پدیدههای متعددی در اقتصاد وجود دارند که میتوانند با استفاده از نظریهکاتاستروف مدلسازی شوند و بهطور کلی،میتوان گفت هرگاه تغییرات کیفی ناگهانی در سیستماقتصادی ایجاد شود،استفاده از نظریه کاتاستروف قابل بررسی است.
تغییرات کیفی سیستمهای اقتصادیو گذر از تعادل اولیه به تعادل جدید با نظریه مطرح شده در این نوشته قابل بررسی است."