خلاصه ماشینی:
برای اینکه دانشآموزان سال اول دبستان با آنهمه مغایرت و اختلافی که از حیث فکر و استعداد تحصیلی دارند هرکدام بقدر ظرفیت خود از درس بهره ببرند روش نگارنده اینست که نمرههائی را که شاگردان پس از نه ماه تحصیلی خواهند گرفت در همان ابتدای ورود بکلاس در ظرف پانزده روز معین میکنم و بعبارت دیگر در 51 روز اول تشخیص میدهم که هریک از شاگردان من در آخر سال چه نمرهای خواهند گرفت و فائده تشخیص آن اینست که پیوسته مراقب خواهم بود که هردانش آموز در حدود استعداد خود پیشرفت کند و در آخر سال اگر بیش از نمرهای که قبلا تعیین شده استحقاق نداشته باشد لا اقل کمتر از آن دریافت ننماید شاید بعضی تعجب کنند که آموزگار چگونه میتواند قبل از تمام کردن دوره تدریس یک سال نمره امتحانی شاگردان خود را تعیین و پیشگوئی کند برای رفع این تعجب بعضی وسائل را که در تعیین درجهء استعداد تحصیلی و قوای فکری هرشاگرد بکار میرود خود آنرا بمعرض امتحان گذارده و نتیجههای قطعی گرفتهام بطور اجمال و بدون شرح و بسط یاد میکنم اول-استعداد جسمانی-بوسیله بازیهای مختلف استعداد جسمانی شاگردان مشهود و درجه چابکی و موازنه بدنی و هشیاری آنها معین میگردد.
پس از آنکه بوسیله مشاهدات و سنجشهائی که نمونه آنها گفته شد درجهء استعداد ذاتی دانشآموزان را از هرجهت(چابکی و ورزیدگی بدن و پاکیزگی و قابلیت دست و چشم،احاطه و دقت نظر و قوت حافظه و میزان تشخیص و نطق و بیان و شهامت اخلاقی و استعداد فکری و روحی)تا اندازهای بدست آوردم از مجموع این عملیات نمرهای برای هرشاگرد معین و در دفتر مخصوص خود یادداشت میکنم و از همان وقت قوه تحصیلی هرشاگرد برای من مثل آفتاب روشن میشود.