چکیده:
<P>هم میتواند به قراین و شواهد تجربی گردن نهد و به همان شیوهای ارزیابی شود که دیگر مدعاهای علمی و عرفی با آن محک میخورند.هدف جستار کنونی،بررسی و ارزیابی چنین کوششی است.</P><P>طبیعت گرایی دستوری لاری لائودن برنهادی فرا معرفت شناختی دربارهء شأن و جایگاه معرفت شناسی و معطوف به توجیه آن است.این فرامعرفت شناسی، از یک سو،طبیعت گرایانه است؛زیرا مانند همه معرفت شناسیهای طبیعت گرایانه به روش شناسی طبیعت گرایانه و تجربی گردن مینهد و آن را تنها شیوهء درخور ارزیابی و توجیه مدعاهای معرفتی اعم از علمی و فلسفی و عرفی میداند؛از این رو،توصیفی و غیر تجویزی است.فرامعرفت شناسی لائودن،از سوی دیگر،برنهادی دستوری و هنجاری است؛زیرا نقش سنتی و دیرینهء نظریه معرفت را بیان قواعد و دستورها و بایدها و نبایدهای معرفت شناختی برای کسب و ارزیابی باورهای ما دربارهء جهان میداند؛از اینرو،تجویزی و غیر توصیفی است.لائودن هر دو ویژگی توصیفی و تجویزی معرفت شناسی را لازم و نازدودنی میپندارد و با توجه به ویژگی توصیفی و تجربی روش شناسی طبیعت گرایانهء علم و خصلت دستوری معرفت شناسی سنتی میکوشد بی آنکه یکی را به دیگری فروبکاهد،نشان دهد که معرفت شناسی هم میتواند نقش سنتی و دستوری خود را برآورد و</P>
خلاصه ماشینی:
"برای نمونه ورال در کتاب علم و ارزشها تأکید میکند که مدل عقلانیت لائودن به سبب پذیرش تغییرات عمده و گسترده در روش شناسی علمی نهایتا به نسبیت گرایی میانجامد؛زیرا اگر اصول ثابتی برای ارزیابی وجود نداشته باشد،پس هیچ ابزاری عینی وجود ندارد که با آن بتوانیم نشان دهیم پیشرفت صورت گرفته است و ما فقط میتوانیم بگوییم پیشرفت نسبت به معیارها و ضوابطی رخ داده که اکنون اتفاقا آنها را پذیرفتهایم.
(لائودن،7891،52) پرسش اساسی این است که آیا ما دلایلی خرسند کننده داریم که همه نظریههای عمده روش شناسی به رغم اختلافهای آشکار و انکارناشدنی نشان به اصل تأیید قرائن و شواهد تجربی مناقشهناپذیر برای داوری و انتخاب در میان خود اذعان و تمکین کنیم؟ لائودن معتقد است ما چنین معیار گزینش و داوری در اعتقادات استقرایی روزمره و معمولیمان دربارهء ارزیابی سیاستها و راهبردهای گوناگون داریم و آن را بدین گونه صورت بندی میکند: اگر نوع ویژهای از افعال، m ،درگذشته پیوسته به تحقق اهداف شناختی خاصی، e ،انجامیده است،پس بپندار که افعال آتی مبتنی بر قاعده«اگر هدف شما e است،باید m را انجام دهید»با احتمال بیشتری از افعال مبتنی بر قاعده«اگر هدف شما e است،باید n را انجام دهید»به تحقق آن هدف میانجامد(لائودن،6991،531).
نخست اینکه R به احتمال بالا مقبول همهء فیلسوفان علم و اکثر نظریههای روش شناختی معاصر،مانند استقرارگرایی، تاریخ گرایی علمی و ابطال گرایی پوپری است؛هرچند نسبت دادن آن به پوپر اندکی مناقشه انگیز است؛زیرا او آشکارا با اصلی استقراگرایانه مخالفت میورزد؛اما لائودن معتقد است که نظریه روش شناسی پوپری خواسته یا ناخواسته رنگ و بویی استقراگرایانه دارد؛ زیرا به آسانی میتوانیم بگوییم یک قاعده روش شناختی که از لحاظ تجربی با شواهد و قرائن حاکی از ارتباط متقابل قوی میان وسایل و اهداف شناختی تأیید شده است،درجه بالایی از تقویت مورد نظر پوپری را به دست میآورد."