چکیده:
این مقاله کوششی برای ارائه تبیین قشربندی اجتماعی و اثبات تجربی آن در ایران
است.در این مقاله ضمن نقد برخی از اصول نظریه کارکردگرایی دیویس و مور به
مفهومسازی جدیدی از تبیین قشربندی اجتماعی میپردازیم.ادعای ما این است که از زمان
انتشار اولین مقاله دیویس و مور در سال 1945 میلادی تا کنون این کوشش نظری صرفا در
سطح تأملات نظری باقی مانده است در حالیکه قشربندی اجتماعی کماکان موضوع اصلی
شکلگیری اجتماعات انسانی از یکسو و مشغله فکری جامعهشناسان از سوی دیگر بوده
است.ما در این مقاله نشان میدهیم که کوشش دیویس و مور باید مجددا مورد توجه قرار
گیرد تا تبیین قشربندی اجتماعی در جوامع معاصر با آنها پیوند یابد.اما کوشش ما، ضمن
هموار ساختن نقصهای نظریه دیویس و مور یک امتیاز دیگر هم خواهد داشت و آن عبارت
است از اینکه ما یک مدل تجربی(اثبات تجربی)را ارائه خواهیم کرد که قابل بکارگیری در
سایر جوامع خواهد بود.
خلاصه ماشینی:
"نتیجه گیری یافتههای تجربی ما نشان میدهد که مردم در ایران بر سر ساختار پرستیژ شغلی اجماع دارند و هیچ یک از ویژگیهای مردم یعنی هیچ متغیر اجتماعی مهم(جنس، سن، تحصیلات، وضع اشتغال، وضع شغلی، بخش شغلی و طبقه شغلی مردم)و همچنین سطح رشد اقتصادی و تنوع فرهنگ جوامع تأثیری در ارزیابی مردم از رتبه اجتماعی جایگاههای اجتماعی ندارد، چرا که عمدتا فقط دو عامل؛1)تخصص، آموزش و مهارت تجربی، مورد نیاز برای احراز جایگاههای اجتماعی و مشاغل و 2)اقتدار مرتبط با جایگاههای اجتماعی و مشاغل است که در این رتبهبندی مؤثرند، یعنی عواملی که در ارزیابی پرستیژ مشاغل تأثیر دارند و ویژگیهای ذاتی جایگاههای اجتماعی و مشاغل مربوطند و به ویژگیهای مردم یا جوامع ارتباطی ندارند.
سؤالی که در اینجا مطرح میشود این است که چرا دو عامل تخصص و اقتدار در رتبهبندی اجتماعی و از جمله رتبهبندی غیر مادی(پرستیژ)جایگاههای اجتماعی تأثیر دارند؟پاسخ این است که کسب تخصص و یا اجرای وظیفه اقتدار هر دو پر زحمت هستند و اگر رابطه مستقیمی بین تخصص و اقتدار مرتبط با جایگاههای اجتماعی و مشاغل وجود داشته باشد یا به عبارت دیگر هر چه میزان تخصص و اقتدار مرتبط با یک جایگاه اجتماعی بالاتر باشد اما رتبه اجتماعی(پاداش مادی یا غیر مادی)آن به همان میزان افزایش نیابد در آن صورت انگیزهای برای کسب آن جایگاه و اجرای مستمر وظایف آن برای افراد باقی نمیماند و این همانا کارکرد اصلی قشربندی اجتماعی است."