چکیده:
توسعه شهری زمانی رخ میدهد که ترکیب بخشی از تولید از کشاورزی به صنعتی تغییر یابد و پیشرفتهای فن شناختی در بخش کشاورزی باعث رهایی نیروی کار از این بخش و مهاجرت آنها به شهرها شود.با انتقال جمعیت روستایی به مناطق شهری،شکل فضایی و اقتصادی کشور تغییر مییابد.این تغییر شکل مستلزم رشد شهرهای موجود،یا خلق شهرهای جدید و یا هردو مورد است.در متون اقتصاد شهری،این مسأله با عنوان توسعه شهری مورد بررسی قرار میگیرد.بنابراین،در مطالعه توسعه شهری دو جنبه مطرح است:رشد تعداد و اندازه شهرهای موجود در سیستم شهری،که در این تحقیق تنها به جنبه رشد تعداد شهرها پرداخته میشود.در این پژوهش تأثیر عوامل اقتصادی بر رشد تعداد شهرها در قالب مدل توسعه شهری هندرسن را مورد بررسی قرار داده و به منظور تعمیم مدل هندرسن برای دربرگرفتن اثرات همسایگی،مدل را به صورت فضایی تصریح کرده و از طریق تکنیک دادههای تابلویی مرسوم و فضایی و نیز مقطعی فضایی برای سیستم شهری ایران در دوره 75-1345 برآورد میکنیم.نتایج مطالعه نشان میدهد که عوامل مطرحشده در مدل بر رشد تعداد شهرهای ایران مؤثر بوده ولی وابستگی فضایی معناداری وجود ندارد.
Urbanization occurs when sector composition changes from agriculture to
industry. Technology improvement in agriculture releases labor from this
section and causes labor to immigrate from rural areas to urban areas.
Population movements from rural to urban areas change spatial shape of a
country. This change will lead to the growth of existing cities, creating new
cities, and/or both. This urban development has two sides: growth in
number of cities and growth-in sizes of cities. This study considers only the
growth in number of cities. This paper tests the impact of economic factors
on urban development through traditional and spatial specification of
Henderson’s models for Iran's urban system in 1966-96. The results show
that considered factors has affected the growth of number of cities in Iran,
although there has not been significant spatial dependence.
خلاصه ماشینی:
"بنابراین،در مطالعه توسعه شهری دو جنبه مطرح است:رشد تعداد و اندازه شهرهای
تأثیر عوامل اقتصادی بر رشد تعداد شهرها در قالب مدل توسعه شهری هندرسن را مورد بررسی قرار داده و به
نتایج مطالعه نشان میدهد که عوامل مطرحشده در مدل بر رشد تعداد شهرهای ایران مؤثر بوده
این پژوهش اثر عوامل مؤثر بر رشد اندازه شهرها را براساس مدلهای توسعه شهری هندرسن برآورد
در این راستا،ابتدا مدل توسعه شهری هندرسن با تأکید بر رشد تعداد شهرها را ارائه کرده و مدل
این مدل،ضریب متغیر لگاریتم تعداد شهرها در دوره پایه 71/0-و با احتمال 99 درصد معنادار است.
مدل تصریحشده در رابطه 10،برای تعداد شهرهای استانها نیز برآورد شده و نتایج نشان میدهد
نتایج برآورد مدلها با تصریح فضایی،برای رشد تعداد شهرها در سه دوره لحاظ شده را در جداول 4 تا 6
مدل OLS رشد تعداد شهرها در دوره 35-1345،تنها ضرایب نسبت به جمعیت روستایی به شهری و
آن با نرخ باسوادی بر نرخ رشد تعداد شهرها اثر معناداری داشته،ولی علامت آنها در این مدل نیز
تنها،در مدل خطای فضایی ضریب مربوط به سرمایه انسانی معنادار شده است.
نتایج برآورد این مدلها برای متغیر رشد تعداد شهرهای استانها را را جدول 7 ارائه کردهایم.
رشد تعداد شهرها بالا باشد،در استانهای مجاور پایین است و افزایش جمعیت در آنها میتواند در قالب
نتایج برآورد مدلهای اثرات ثابت وقفه فضایی و خطای فضایی رشد تعداد شهرها
نتایج برآورد مدلهای اثرات وقفه فضایی و خطای فضایی رشد تعداد شهرها
اندازه این شهرها باعث بالا رفتن هزینههای زندگی برای شهروندان آنها و کاهش رشد اقتصادی میشود."