چکیده:
بهرهوری(یا تولید افزایی)دستیابی به تخصیص بهینه منابع و امکانات در راستای تحقق حداکثر میزان تولید میباشد.روشهای محاسبه بهرهوری عوامل تولید به دو دسته عمده،روشهای پارامتری و ناپارامتری تقسیم میشوند.طبق برنامه چهارم توسعه کلیه بخشهای اقتصادی کشور مکلفند،بخشی از رشد تولید ناخالص داخلی کل کشور را در طول برنامه چهارم توسعه از محل بهرهوری کل عوامل تولید تامین نمایند و بر این اساس،سهم رشد بهرهوری کل عوامل بخش خدمات که نهادهای مالی ذیل آن میباشند،از رشد تولید بخشها و تولید ناخالص داخلی،به میزان 9/21 درصد پیشبینی و از این میزان،روند رشد سالانه بهرهوری نیروی کار،سرمایه و عوامل کل به ترتیب 5/6،6/1 و 2 درصد در نظر گرفته شده است.
در این مطالعه با استفاده از روشهای برنامهریزی خطی که در زمره روشهای ناپارامتری است،ابتدا کارآیی فنی بورس اوراق بهادار تهران مورد ارزیابی قرار گرفته و سپس با بهرهگیری از شاخص تورنکوئیستها،رشد بهرهوری عوامل تولید در این نهاد مالی طی دوره 1385-1369 مورد ارزیابی قرار گرفته است.نتایج حاکی از آن است که بهرهوری عوامل تولید در بورس اوراق بهادار تهران بهطور متوسط سالانه با رشدی معادل 902/0 درصد روبرو میباشد که با اهداف مندرج در برنامه چهارم(2 درصد)فاصله زیادی دارد.
Productivity is used as a measure to evaluate the optimal allocation of
resources in achieving the maximum production. This paper aims to examine
changes in Total Factor Productivity (TFP) of the Iran's stock market using
both parametric and non-parametric estimation methodology. The data set
used in this study cover the period 1991 — 2006.
According to the five-year 4th development plan, 2004 — 2008, all
economic sectors have set a TFP target to contribute to economic growth.
The share of annual productivity growth of service sector including financial
sector is set 21.9 percent over the five-year 4th development plan. Moreover,
the annual growth rates of labor, capital and TEP are set 6.5%, 1.6%, 2%,
respectively, over the same period.
Using a linear programming method as a non-parametric method,
technical efficiency of Tehran stock market is evaluated. Torngvist index is
employed to compute the changes in TFP. The results show that the annual
average growth rate of TFP is 0.92 percent in Tehran stock market. This rate
is beyond the target of the five-year 4th development plan which is 2.0
percent.
خلاصه ماشینی:
"در این مطالعه با استفاده از روشهای برنامهریزی خطی که در زمره روشهای ناپارامتری است،ابتدا کارآیی فنی بورس اوراق بهادار تهران مورد ارزیابی قرار گرفته و سپس با بهرهگیری از شاخص تورنکوئیستها،رشد بهرهوری عوامل تولید در این نهاد مالی طی دوره 1385-1369 مورد ارزیابی قرار گرفته است.
ضمن آنکه در تمامی مطالعات مربوط به روش ما لم کوئیست و تحلیل 107 پوششی دادهها،چندین بنگاه یا بخش اقتصادی مورد بررسی قرار گرفتهاند و از آنجایی که در این مطالعه،ارزیابی تغییرات رشد بهرهوری یک بنگاه(یعنی بورس بورس اوراق بهادار)مدنظر میباشد، این امر ضرورت استفاده از روش تورنکوئیست را قابل توجیه مینماید.
روند تغییرات رشد بهرهوری عوامل تولید در بورس اوراق بهادار تهران طی سالهای 85-1369 (به تصویر صفحه مراجعه شود) 8-نتیجهگیری و ارائه توصیههای سیاستی: استفاده از روشهای برنامهریزی خطی برای محاسبه کارآیی و بهرهوری بنگاههای اقتصادی باتوجه به کاستیهای موجود در روشهای پارامتری،نتایج مثبتی را به منظور ارائه راهکار برای بهبود بهرهوری آنها ارائه مینماید.
بررسی نتایج حاصل از محاسبه بهرهوری کل عوامل تولید در بورس اوراق بهادار تهران نشان دهنده آن است که این نهاد مالی علی رغم نوساناتی که در سالهای گذشته داشته است،هماکنون با رشد ملایم TFP مواجه میباشد.
بنابراین در پاسخ به این سؤال(سؤال اول تحقیق)که آیا روند رشد شاخص بهرهوری عوامل تولید در بورس اوراق بهادار تهران در راستای تحقق اهداف برنامه چهارم توسعه بوده است یا خیر؟ با مقایسه رشد بهرهوری کل عوامل این نهاد که میزان رشد سالانه 902/0درصد بوده و مقایسه آن با هدف کمی قانون برنامه که رشد 2 درصد را پیشبینی نموده است،لذا فاصله زیاد عملکرد و هدف گذاری انجام شده به خوبی قابل مشاهده میباشد."