چکیده:
مقالهی حاضر در پی تبیین مفهوم و منزلت هویت، در آرای معرفتشناختی دکتر عبدالکریم سروش، بهعنوان یکی از روشنفکران دینی در ایران معاصر است، و فرض این است که هویتها اغلب مولود معانی و تعابیر روشنفکران و اندیشمندان است و در قالبهایی که آنها تعبیه میکنند ساخته و پرداخته میشود. نگارنده، به جستوجوی معنای هویت و مبانی نظری شناخت هویت در آرای ایشان پرداخته و به اتکای یافتههای خود، عناصر و دقایق گفتمان وی را تبیین و مولفههای هویت ایرانی را در نگاه او مشخص میکند. بر این اساس، پاسخ سروش به چرایی بحران هویت در میان ایرانیان، و راهبرد وی برای برون رفت از آن نیز تبیین شده و نگارنده را در نقد طرح فکری و چارچوبهای معرفتی او یاری میکند. نقدی که بیشتر بر تناقضات درونی طرح او تاکید دارد و شناخت او را از مولفههای هویت ایرانی و رویکرد نظریاش، ارج مینهد.
خلاصه ماشینی:
"هویت مدرن دینی و طرح ناتمام روشنفکریتأملی در نظریات هویتشناختی دکتر عبد الکریم سروش فرزاد پورسعید* کیده: {IBمقالهی حاضر در پی تبیین مفهوم و منزلت هویت،در آرایمعرفتشناختی دکتر عبد الکریم سروش،به عنوان یکی از روشنفکراندینی در ایران معاصر است،و فرض این است که هویتها اغلب مولودمعانی و تعابیر روشنفکران و اندیشمندان است و در قالبهایی که آنهاتعبیه میکنند ساخته و پرداخته میشود.
در مقابل،عبد الکریم سروش بر این نظر است که هویت ملی در ایران امروز،کانونمرکزی و واحدی ندارد،و فاقد کلان روایت است،و هرگونه تلقی،فارغ از یکی ازعناصر تاریخ و فرهنگ ایرانی،مذهب اسلام و تشیع و فرهنگ و تمدن مدرن منجر بهتشویش و بحران مذهبی و در نتیجه،بحران هویت ایرانیان میشود.
در عین حال،مهمتریننظریهای که از ابداعات تئوریک سروش برای پل زدن میان دنیای قدیم و جهان جدیدبه شمار میرود و نقش بهسزایی در هویتسازی ایرانیان در دههی اخیر بر عهده داشتهاست،تئوری حکومت دموکراتیک دینی است،که یکی از پدیدههای بسیار مهم دنیایمدرن،پیدایش و شکلگیری هویت مدرن در قالب دولت-ملت است.
در نظریهی سروش نیز همان گونه که خود تصریح میکند جمع میان دین ودموکراسی تدبیری فرادینی است و دستکم اضلاع معرفتشناسانهی برون دینی دارد&%01815MMFG018G% (سروش،1376 ب:301).
تیجه هویت در صورت مدرن آن مسبوق به تولد فاعل شناسا و ظهور معرفتهایدرجهی دوم است،و عبد الکریم سروش نیز پروژهی گستردهی فکری خود را با هدفگذار از سنت به مدرنیته،و احیای تعادل هویتی ایرانیان بر همین اساس پیریزی کردهاست."