چکیده:
مینهسازی،به منظور تحقق نظریهای متناسب با فرهنگ ایرانی-اسلامی،برای آموزش و پرورش کشورمان ایران گامی برداشته شود.آنچه در این پژوهش مطرح میشود این است که فارابی،به عنوان یک فیلسوف مسلمان آرمانگرا،دارای رویکرد دینی در تربیت سیاسی است.از نظر او،تحقق کمال یعنی الهیشدن و خلود نفس انسان«هدف غایی»تربیت سیاسی است و تحقق حاکمیت الله و تشکیل مدینه فاضله و تربیت سیاستمداران فاضل،به عنوان«اهداف واسطهای»برای تربیت سیاسی مطرح هستند.همچنین،«اصول»و«روشهای»تربیتی حفظ امت و مدینه فاضله»و«روشهای تربیتی جهاد،همدلی سیاسی،تشویق در قبال انجام وظیفه سیاسی و مواجهه با نتایج ترک وظایف سیاسی.«اصل آزادی در انتخاب»و«روشهای تربیتی،تعمیق آگاهیهای سیاسی و پرورش اراده سیاسی»،«اصل عدالت اجتماعی»،«روشهای تربیتی بهرهبرداری متوازن از امکانات،اطاعت از قوانین بدون تبعیض،ایجاد زمینه رشد سیاسی بر اساس شایستگیها»،«اصل هماهنگی اخلاق و سیاست»و روشهای تربیتی«پرهیز از فریبدادن سیاسی افکار عمومی»و«پرهیز از سلطهجویی و انحصارطلبی».
خلاصه ماشینی:
"در این معنا نمیتوان تردید داشت که فارابی وقتی که میگفت:پیامبر سخن وحی را به واسطه خیال از ملک وحی،یعنی عقل فعال میگیرد یا میشنود،ظاهرا نظرش، فقط به شأن ظاهر نبوت و زبان حکایی و خطایی مخاطبه با عموم مردم بوده است و اگر علم نبوی را محدود در علم خیالی میدانست،نمیگفت که رییس اول مدینه باید دارای فضایل نظری و فکری و خلقی و عملی باشد.
پس به دلیل رفعت مقام آن بزرگان و توجه آنان به سیاست،تربیت سیاسی اتم نیز مهم تلقی میشود، چرا که باید متناسب با سیاست رهبر مدینه حرکت نمایند و خود را با وی هماهنگ و همساز کنند تا در پرتو این هماهنگیها مدینه فاضله محقق گردد و برای تحقق این آرمان،توجه به امر مهم تربیت سیاسی،مهم تلقی میشود.
اما در رابطه با روشهای معطوف به این اصل باید گفت: از نظر فارابی،قوه نظری قادر به شناخت سعادت حقیقی است و عقل عملی نیز به شناسایی اعمال نیک که عمل به آن سعادت را متحقق میکند،تواناست و شناخت اولین گام در کسب معرفت محسوب میشود و آنچه بعد از شناخت وصول به سعادت و کمال را تضمین میکند،انجام اعمال ارادی است،بنابراین یکی از روشهای تربیتی آن،«تعمیق آگاهیهای سیاسی»است،چرا که فارابی علم و حکمت را مقدمه سعادت به شمار میآورد(فلامکی،673،ص 861)،که خود برترین هدف مدینه فاضله است و روش تربیتی دیگر آن،«پرورش اراده سیاسی»است که باید در فرآیند تربیت بدان همت گماشت و فارابی،داشتن اراده راسخ و قاطعیت و شجاعت در تصمیمگیری و عمل را از صفات رییس مدینه فاضله میداند(فارابی،ترجمه سجادی،1631،ص 722)و در نتیجه،اینکه مردمان مدینه میتوانند از او در مقام فیلسوف یا نبی الگو بگیرند."