چکیده:
در مطالعاتی که تاکنون پژوهشگران کنترل حرکتی انجام دادهاند،حرکات دست در ترسیم و نوشتن از جنبههای مختلفی مورد توجه قرار گرفته است.هدف اصلی پژوهش حاضر،بازآزمایی قوانین پیشنهاد شدهء گودنو و لوین است که بر نظریهء سلسله مراتبی در کنترل حرکت مبتنی است.به این منظور 103 نفر شرکتکننده در تحقیق در پنج گروه سنی(شامل چهار گروه کودکان و یک گروه بزرگسال)قرار گرفتند.همهء شرکتکنندگاندر تحقیق راستدست بودند.به هر شرکتکننده پانزده طرح ارائه شد. هریک از شرکتکنندگان برای ترسیم هر طرح فرصت کافی را در اختیار داشتند.آزمونگر همزمان با ترسیم شرکتکنندگان مسیر حرکت دست و توالی ضربان قلم آنان را ثبت میکرد.سپس طرحهایی که با توجه به شکلهای اصلی،بهطور صحیح ترسیم شده بود از نظر قوانین مندرج در مدل،مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.از هفت اصل پیشنهادشده در مدل بهعنوان قوانین حرکت دست،دو اصل نخست مربوط به انتخاب نقطهء شروع حرکت،دو اصل بعدی مربوط به ترتیب ضربان قلم و سه اصل آخر مربوط به انتخاب جهت حرکت در ادامهء ترسیم شکلها بود.نتایج آزمون فرضیههای پژوهش از وجود تفاوت معنادار بین فراوانی مشاهده شده با فراوانی مورد انتظار در انتخاب جهت حرکت و مسیر حرکت در چهارگروه سنی کودکان و گروه بزرگسال در سطح 0/01 حکایت میکرد که نشانگر عدم همخوانی نتایج با اصول مندرج در مدل گودنو و لوین است.همچنین در گروه بزرگسال در ارتباط با انتخاب نقطهء شروع و جهت حرکت در ترسیم،با انتخاب آن در یک تکلیف حرکتی،نتایج مربوط به محاسبه ضریب همبستگی به روش تاوکندال برابر با 0/62 نشاندهندهء همبستگی مثبت در اجرای دو تکلیف بود. جمعبندی کلی از نتایج نشان میدهد الگوی حرکت دست تحت تأثیر عوامل مختلفی از جمله تفاوت ظاهری علائم،جهت نوشتن(از چپ به راست یا از راست به چپ یا حتی از بالا به پایین)و شکلهای ترسیمی قرار دارد.
خلاصه ماشینی:
"برای بررسی ارتباط الگوی حرکت دست آزمودنیهای گروه بزرگسال در ترسیم شکلها با انتخاب جهت و مسیر حرکت در اجرای یک تکلیف حرکتی،نتایج مربوط به محاسبهء ضریب همبستگی با استفاده از روش تاوکندال حاکی از وجود رابطهء معنادار(برابر با 0/26)در الگوی حرکت دست در هردو تکلیف است،به این ترتیب نتایج مربوط به آزمون فرضیههای تحقیق بهطور خلاصه موارد زیر را نشان داده است: 1-در انتخاب نقطهء شروع ترسیم شکلهای(شروع حرکت از منتهی الیه سمت چپ- شروع از بالاترین قسمت شکل-شروع با یک خط عمودی)در همهء گروههای سنی،فراوانی مشاهده شده با فراوانی مورد انتظار در سطح 0/10 معنادار بوده است؛به عبارت دیگر آزمودنیهای فارسی زبان در انتخاب نقطه شروع حرکت،از سه اصل نخست مربوط به انتخاب نقطهء شروع حرکت در مدل گودنو و لوین تبعیت نمیکنند؛ 2-براساس نتایج نشان داده شده در شکل شمارهء سه در انتخاب نقطه شروع ترسیم شکلهای دارای رأس(شروع حرکت از بالا)در تمام گروههای سنی،فراوانی مشاهده شده با فروانی مورد انتظار در سطح 0/10 معنادار بوده است و در انتخاب حرکت به سمت ضلع چپ، در گروه بزرگسالان فارسی زبان الگوی رایج حرکت است؛ 3-در انتخاب جهت حرکت دست در ترسیم خطهای افقی(از سمت چپ به راست)در همهء گروههای سنی،فراوانی مشاهده شده با فراوانی مورد انتظار در سطح 0/10 معنادار بوده است؛به عبارت دیگر آزمودنیهای فارسیزبان در انتخاب جهت حرکت از قانون شمارهء پنج تبعیت نمیکنند.
درصد پیروی آزمودنیها از قانون شمارهء هفت در پنج گروه سنی نتایج مربوط به شکل شمارهء سه نشان میدهد کهدرصد فراوانی مشاهده شده در تبعیت از قانون شمارهء هفت،تحت تأثیر شکلهای ترسیمی در گروههای مختلف سنی قرار داشته است،اما در گروه بزرگسالان فارسی زبان تمایل نگهداری قلم و استفاده از خطهای ممتد در ترسیم همهء طرح،بیش از سایر گروهها مشاهده شده و الگوی ترجیحی،حرکت دست است(این الگو با ساختار بینظیر نوشتاری در رسم الخط فارسی مبتنی بر نوشتن کلمات با به هم پیوستن حروف سازگاری دارد)."