مشروطه، حرکت با چشمان بسته انقلاب مشروطه در نگاه پرفسور حامد الگار معرفی و نقد

خلاصه ماشینی:

"3ــ نقش استعمار در جنبش مشروطیت الگار، چندان به مساله استعمار و به‌ویژه نقش انگلیس در جنبش مشروطه نپرداخته است؛ تنها درخصوص مساله بست‌نشینی بازرگانان در سفارت انگلیس می‌گوید: «همکاری موجود بین سیاست انگلیس و جنبش مشروطه به منشا این تدابیر، اهمیت خاص می‌دهد» (ص 345) سپس یادآوری می‌کند که مرحوم سیدعبدالله بهبهانی با گراندف ـــ وابسته سفارت انگلیس ـــ در محل ییلاقی سفارت واقع در قلهک ملاقات کرده، از وی تقاضای کمک می‌کند اما وابسته سفارت حکومت سلطنتی انگلیس به او گفته به هیچ وجه به جنبشی که علیه حکومت ایران باشد کمک نخواهد کرد» (ص 38) چند نکته در اینجا حایز اهمیت است: نخست، شاید خواسته چنین وانمود کند که علما در پی جلب کمک خارجی به‌خصوص انگلیس بوده‌اند و این سفارت‌های خارجی بودند که با علما همکاری نمی‌کردند. به‌ویژه با اهتمامی که شارع مقدس نسبت به روابط مسلمانان با دولت‌های غیر اسلامی دارد (لن یجعل الله للکافرین علی المومنین سبیلا)(9) از همه مهم‌تر اینکه، الگار به این نکته اشاره نمی‌کند که همکاری دولت انگلیس با مشروطه بر چه اساسی بوده است، چرا بازرگانان متحصن را پذیرفت و در نخستین فرصت، همین گراندف «پیشاپیش خواسته‌های بازرگانان را به آگاهی عین‌الدوله رساند» (ص 348) آیا این بهترین شاهد بر این نیست که چه بسا سفارت انگلیس خواسته با جبهه‌گیری در برابر علما و دادن نسبت درخواست کمک به آنان و ارایه کمکهای شایان توجه به بازرگانان سعی کند؛ اتحاد سنتی علما و بازرگانان را از بین ببرد و از این راه، نهضت را از مسیر اصلی خویش منحرف ساخته و رهبری آن را به دست انجمنهای ماسونی بسپارد."