خلاصه ماشینی:
"رهآورد شخصی از سفر شوروی در این سفر کوتاه که دوازده روز بیشتر طول نکشید مسائل و اطلاعاتی کسب شد که در یغم آمد آنها را در اختیار ارباب فکر و اندیشه و صاحبان قلم و دست اندرکاران امور تبلیغی و ارشادی کشور عزیز اسلامی قرار ندهم،هرچند این اطلاعات عرضه شده احتمال نقص و نارسائی را دارد ولی تعمدی هست که آنچه دریافت شده است درست و دقیق عرضه گردد مثل اینکه خود خواننده حضور داشته است.
تنها در آذربایجان حدود هفت ملیون نفر زندگی میکنند از این نظر شوروی پس از اندونزی، پاکستان،بنگلادش و هندوستان پنجمین کشور پرجمعیت اسلامی بوده و رتبهء پنجم را در بین کشورهای جهان حیازت میکند مسلمانان شوروی1عموما تحت تاثیر عظمت دیرینه،شوکت معنوی و تاریخی و تحت جذبههای اسلام قرار دارند و دائم در آرزوی تجدید مجد و عظمت دیرپای اسلام بسر میبرند قلب آنان با حرکتها و طپشها و با فراز و نشیبهای امور مسلمین جهان هماهنگ است،آنان ایران را ام البلاد و ام القراء و پایگاه درخشش انوار حق میدانند و نسبت به امام راحل قدس سره الشریف به عنوان پیشوا و زعیم اسلامی و نسبت به مواضع فکری و سیاسی حضرت آیه الله خامنهای تایید و تصدیق دارند و در مسائل جاری خاورمیانه از ملل اسلامی حمایت و جانبداری دارند هرچند حمایت آنان بوسیله دعا و ثنا بوده باشد و عملا کاری به صورت مثبت با وجود حکومت مرکزی ملحد بر آنان میسور نیست ولی چه باید کرد؟و در راه حمایت آنان چه خدمتی باید انجام گیرد؟خود جای بحث و گفتگو است باتوجه به شرائط جاری ما در برابر نسل حاضر مسلمین شوروی،مسئولیت الهی،عاطفی، وجدانی داریم کوچکترین کوتاهی و قصور گناه نابخشودنی محسوب خواهد شد."