چکیده:
تحلیل های عاملی که روی ابزارهای خود سنجی خلق انجام گرفته است به دو بعد مسلط در زمینه ساختار عاطفی دست یافته اند که عاطفه مثبت و عاطفه منفی خوانده می شود. این دو بعد عاطفی با طبقات وسیعی از متغیرهای روانشناختی مرتبط اند. عاطفه منفی با تنیدگی تجربه شده مقابله ضعیف، شکایات مرتبط با سلامت و تجربه رویدادهای ناخوشایند همبسته است. این بعد، عامل زمینه ساز و مشترک «اضطراب» و «افسردگی» است. عاطفه مثبت با رضایت اجتماعی، شور و اشتیاق، شادکامی و هشیاری مرتبط است و کاهش آن عامل زمینه ساز و اختصاصی اختلال افسردگی است. برای سنجش این دو بعد عاطفی رایج ترین ابزار، «مقیاس های عاطفه مثبت و عاطفه منفی» (PANAS) است. در پژوهش حاضر با استفاده از تحلیل عاملی تاییدی (CFA) و الگویابی معادله ساختاری (SEM) صحت عاملی، روایی سازه و اعتبار این ابزار روی 255 نفر دانشجوی مبتلا به اختلالات اضطرابی و افسردگی دانشگاه تهران مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان می دهد که الگوی دو عاملی، برازنده ترین الگو است (p<0.01). از لحاظ روایی نیز با کمک این ابزار به خوبی می توان بیماران مضطرب و افسرده را از هم جدا کرد (p<0.05) و اعتبار این دو خرده مقیاس برابر با 0.87 است.
خلاصه ماشینی:
"تحلیل عاملی تأیید مقیاس عاطفۀمثبت و منفی دکتر عباس بخشیپور*دکتر محمود دژکام** چکیده {IBتحلیلهای عاملی که روی ابزارهای خودسنجی خلق انجام گرفته است به دو بعد مسلطدر زمینۀ ساختار عاطفی دست یافتهاند که عاطفۀ مثبت و عاطفۀ منفی خوانده میشود.
(به تصویر صفحه مراجعه شود) هرچند اصطلاحات«عاطفۀ مثبت»و«عاطفۀ منفی»ممکن است چنین القاء کند که این دوعامل خلقی متضاد و قویا به نحو منفی همبستهاند اما این دو عامل در واقع بهعنوان ابعاد متمایز ومتعامد در تحلیل عاملی ظاهر میگردند.
تحقیق حاضر به منظور بررسی ساختار عاملی و نیز ارائۀ ویژگیهای روانسنجی(اعتبار وروایی)این مقیاس صورت میگیرد.
گامهایی که به ترتیب در پژوهش حاضر برداشته میشود بدین قرار است:ابتداصحت ساختار عاملی این ابزار به همراه ویژگیهای روانسنجی آن از طریق«تحلیل عاملیتأییدی»بررسی میشود؛سپس،روابط ساختاری مفروض این دو عامل با اختلالات اضطرابی وافسردگی از طریق«الگویابی معادله ساختاری»برآورد میگردد.
برای نمونه،همبستگی خرده مقیاس عاطفه منفی با«سیاهۀ افسردگی بک»23 (idb) ،0/58 و همبستگی خردهمقیاس عاطفه مثبت با این پرسشنامه،0/36-و نیز همبستگی خرده مقیاس عاطفه منفی با مقیاساضطراب آشکار پرسشنامه اضطراب آشکار-نهان،0/51 و همبستگی خرده مقیاس عاطفهمثبت با مقیاس اضطراب آشکار،0/35-گزارش شده است(واتسن و همکاران،1988).
(به تصویر صفحه مراجعه شود)برمبنای جدول 2 معلوم میشود که الگوی سه عاملی بر الگوهای رقیب برتری دارد بویژه بر مبنای شاخصهای مجذور کای آشیانی (??x) ،ریشۀ خطای میانگین مجذورات تقریب (aesmr) ،ملاک اطلاعات آکایکی (cia) و شاخص نیکویی برازندگی (ifg) .
از سوی دیگر چونبنابر نظر تلگن(1985)،عاطفۀ مثبت و منفی وقتی به صورت خصیصهای در نظر گرفته شوند،باابعاد شخصیتی برونگرایی و روان رنجور خوبی تقریبا یکسان میباشند،بررسی رابطۀ ساختاریابعاد شخصیتی پایه به ویژه الگوی پنج عامل بزرگ کوستا و مک کری(1991)،با اختلالاتهیجانی میتواند بر حوزه مهم رابطه شخصیت و آسیبشناسی روانی پرتو بیفکند."