چکیده:
در سالهای اخیر علاقهمندان به موسیقی سنتی بیش از گذشته افزایش یافته است.امروزه عدهی زیادی از دانشجویان اصالت را در ارزشها و معیارهای گذشته میبینند و سعی بر آن دارند که آن را دوباره بازسازی و احیا نمایند. از آنجایی که بداههنوازی و بداهه سازی یکی از انواع فرمهای قدیمی موسیقی ایرانی است،مقالهی حاضر در پی شناخت سبک و سیاقی از فرم بداههسازی بوده تا علاقهمندان به این فن ضمن آشنایی با هنر بداههنوازی خود را از چارچوب فرمهای موجود رها نموده و موسیقی خود را به گونهای آزادتر اجرا نمایند.
خلاصه ماشینی:
پس بین ردیف و اجرای آن،مرحلهی شکل دادن لایهی تئوری موسیقی قرار دارد که میتوان آن را تئوری اجرا نامید.
این نظم اغلب منحنی گونه است که از پایینترین قسمت تتراکورد یک دستگاه شروع و رفته رفته به بالاترین قسمت آن میرسد و در آخر اجرا نیز به شروع، فرود میآید.
در گوشهی بعدی،نوازنده ممکن است فقط یک قطعه را اجرا کند و اگر گوشهی مهمی بود،چند قطعه از آن را که شامل چهار مضراب نیز میشود،اجرا نماید.
آخر اجرای یک دستگاه نیز ممکن است ناگهانی و شامل افتانی کوتاه به تتراکورد تونیک(یا فرود)باشد یا اینکه ممکن است نوازنده فرود خود را با مهارت تمام برای اجرای قطعهی ضربی(رنگ)آماده سازد.
پس ممکن است این گونه فکر شود که یک گوشه میتواند از دو عنصر تشکیل شده باشد.
به نظر میرسد که اختلاف بیشتری بین یک درآمد واحد بین (به تصویر صفحه مراجعه شود) نوازندههای مختلف با درآمدهای گوناگون از همان نوازنده وجود داشته باشد.
هر چند هر یک از تکهها،ویژگیهای سبکی و برجستهی مربوط به خود را دارا هستند،اما هر یک از آنها به عنوان قسمتی از یک گوشه در درآمد شور به شمار میآیند.
7 اینکه چگونه تکه به یک گوشه وابسته است و یک تکه کجا ممکن است نواخته شود با مقایسهی کرشمهی شور و کرشمهای در دستگاه دیگر بیشتر مشخص خواهد شد.
هر چند آنها نیز ممکن است به دو یا سه قطعهی کوچک بسط یابند.
(به تصویر صفحه مراجعه شود) خالقی،ایرانپور،ادیب تحلیل قبلی بداههسازی مربوط به اجراهای تکنوازی سازی است اما وقتی که نوازنده با یک خواننده همراه میشود یا نوازنده و تمبکنواز،با گروه نوازنده همراه میشود،بداههسازی چگونه خواهد بود.