چکیده:
حکومتها و دولتمردان در تمامی طول تاریخ،در صدد یافتن راههای گوناگون برای مبارزه به رقبای خود بودهاند.در سدهیششم میلادی رقابت سیاسی،نظامی و اقتصادی بیان شاهنشاهی ساسانی و امپراتوری بیزانس به اوج خود رسید.بیزانس در صدد جبران شکستهای نظامی خود در برابر ایران بود.در این راستا به علت درگیری در سایر مرزهای پهناور خود و همچنین نیرومند بودن قوای ایران توان برابر نظامی نداشت و به همین دلیل به اقدامهای دیگری متوسل شد.بیزانس برای رسیدن هدف خود-ناتوان ساختن ایران ساسانی-از طریق سیاسی دست به تشکیل نیرویی در جنوب حجاز زد تا با مخاطره انداختن مرزهای جنوبی ایران توجه دلتمردان ساسانی را از مرزهای غربی خود به مرزهای جنوبی بکشاند.در این مقاله سعی شده تا به اقدامهای بیزانش و واکنشهای ایران در این مورد نگاهی تازه شود.بیزانس برای معطوف داشتن نظر دولتمردان ساسانی به چه تمهیداتی متوسل میشد و چه روشی را برای متحد کردن حبشه و یمن پیش میگرفت که در این میان باید به نقش موثر مسیحیت توجه کرد.
خلاصه ماشینی:
"درست در مقابل منافع بیزانس در حجاز،ایران ساسانی قرار داشت که سعی میکرد تا سیطرهی خود در عربستان را از طریق امیران حیره بگستراند و هدف آن بود که با نفوذ بیزانس و منافعتجاری آن در منطقه رقابت کند یا آن را از بین ببرد3در واقع چنین به نظر میرسید که ایران به عنوان بخشی از مبارزهاش با بیزانس،پیش از سدهی ششم میلادی میکوشید تا از طریق شاهراه تجاری و فرهنگی شناختهشدهی حیره-مکهنه تنها در مکه و یثرب اعمال نفوذ کند بلکه حتا بتواند با (1)-پیگولوسکایا،اعراب حدود مرزهای شرقی وایران در سدههای 4و 6 م،برگردان:عنایت الله رضا،ص 403.
از سوی یگر امپراتور بیزانس،نجاشی حبشه را به حملهی یمن تحریک میکرد و میخواست با حمایت از مسیحیت راههای بازرگانی شبه جزیرهی عربستان و دریای سرخ را در دست گرفته5و به دنبال آن در صدد بسط نفوذ سیاسی خود در میان عربها جهت مقابله با دشمنان ایرانی خود بود6.
از طرف دیگر ذونواس برای منذر سوم حکمران حیره پیکی فرستاد و گزارش خود مبنی بر آزار مسیحیان را به اطلاع وی رساند3و این کار ذونواس منطقی بود چرا که«حیره میتوانست با نیروی خود و اتکا به حمایت فعال ایران در برابر بیزانس و خواستههای آن دولت مبنی بر اعمال نفوذ و در دست داشتن جادهی عطریات و دریایی اریتره ایستادگی و مقابله کند4.
این گروه ایرانیان که بعدها به ابنای یمن(یا ابنای صنعا2) معروف شدند،مخالف دولت انوشیروان بودند(خواه به علت مزدکی بودن خواه به واسطهی اختلافهای عقیدهای در اصلاحات)بنابراین بازگشتن آنها به ایران با توجه به فتحی که کرده بودند میتوانست برای خسرو اول و حکومت او گران آید،زیرا که چنین جنگجویانی را به زندان انداخته و میخواهد آنان را اعدام کند."