چکیده:
روش تحلیل در میان روشهای تحقیق به عنوان یک روش ارزشمند شناخته شده است.عینیت،انتظام،عمومیت و تا آنجا که ممکن است کمی بودن از ویژگیهای بارز روش تحلیل محتوا میباشند.این روش در حوزهء کتابداری به معنای عینیت بخشیدن،کمی کردن، سنجشپذیر کردن پیامها از طریق نمادهای مشخص است.متن نقطهء آغاز برای اجرای تجزیه و تحلیل سند است.مراحل انجام روش تحلیل محتوا عبارتست از:1.تحدید موضوع، 2.تعیین جامعهء آماری 3.مشاهدهء آزاد،4.نهاییسازی فرضیهها و تبدیل آنها به مضمونها یا مقولهها،5.تمهید معرفها،6.تهیه پرسشنامهء معکوس هنگامیکه تعداد مقولهها بسیار زیاد باشند و یا به منظور ایجاد«فرهنگ واژگان»و نیز به منظور صرفهجویی در وقت و کاهش هزینهها از رایانه میتوان استفاده نمود.
خلاصه ماشینی:
""کارت رایت"تحلیل محتوا و رمزگذاری را بهطور تبادلپذیری برای ارجاع به تصویف عینی، منتظم و کمی رفتارهای نمادی طرح میکند1برلسون نیز تعریف مشابهی دارد:"تحلیل محتوا نوعی تکنیک پژوهش است که برای توصیف عینی،منظم و تا آنجا که ممکن است کمی محتوای ارتباطات با هدف نهایی تفسیر دادهها به کار میرود2تعریفهای مختلفی راجع به تحلیل محتوا داده شده است ولی علی رغم تنوعشان،همهء تعریفها در مورد عینیت1،انتظام2و عمومیت3و تا آنجا که ممکن است کمی بودن مشترک هستند.
علائق و دانش پایهء تحلیلگر،تعیینکنندهء محتوای متن است که به منظور استنتاج و تأویل در مرحلهء آخر لازم است و فرد از سه حیطهء اساسی برای انجام آن استفاده میکند: 1.
1. در روش تحلیل محتوا نیز پرسشنامه تهیه میشود که با مطالعهء آثار موردنظر تکمیل میگردند،اما این پرسشنامه را،از آنرو که دادهها در اختیار محقق هستند و صرفا استخراج پاسخ از آنها مورد توجه قرار میگیرد،پرسشنامهء معکوس میخوانند.
مثلا هنگامیکه تعداد مقولهها در شمارش بسیار زیاد باشند،روش"بررسی عمومی"به کار میرود که در آن برنامهای متن خام یا پردازش نشدهای را بررسی میکند،جایگاه و خصوصیات متن را مشخص میکند،شمارش و جدولبندی میکند و نیز برنامهء"فرهنگ واژگان"،که در آن هر کلمه با یک مفهوم یا بیش از یک مفهوم به عنوان مقولهای خاص در نظر پژوهشگر مشخص میشود.
(به تصویر صفحه مراجعه شود) شکل 3:فرایند تحلیل محتوای متون نوشته شده بدین ترتیب میتوان گفت که تحلیلگر پس از انتخاب سند،با ابزار نشانهشناسی،منطق، دانش علمی و روانشناسی درک میتواند متن و زمینهء آن را مطالعه استنباط یا تأویل کند."