چکیده:
بهطور حتم توسعه روابط اجتماعی افراد یک جامعه،بستگی به تدوین و ارائه تربیت اجتماعی منشعب از فرهنگ،عقاید،اهداف و سیاستهای تربیتی آنجامعه دارد.تربیت اجتماعی بیان شده در نهج البلاغه فراگردی است که از طریق آن افراد با مفاهیم و دانشها و مهارتها و الگوهای رفتاری مطلوب و نقشهای خود در زندگی اجتماعی آشنا شده و با عمل به آن آگاهیها به افرادی شکوفا و مسئول در برابر دیگران تبدیل میشوند.این مقاله بر آن است تا سیمایی از تربیت اجتماعی مطلوب و منطبق بر موازین و ضوابط مندرج در نهج البلاغه حضرت علی(ع)را تبیین نماید.برای وصول به این مقصود،نخست به ارائه تعریف تربیت اجتماعی براساس سخنان حضرت علی(ع) میپردازیم و آنگاه روشهای تربیت اجتماعی مبتنی بر نهج البلاغه را استخراج و تبیین مینماییم. روشهای پرهیز از تحقیر،ابراز توانایی و تغافل که همگی،ما را به سمت حفظ عزت و کرامت انسانی میکشاند،از اصل عزت استنباط میشود.روشهای مواجهه با نتیجه عمل و ابتلاء ما را متوجه وظایف و عملکردهایمان در اجتماع میکنند و مستخرج از اصل مسئولیتاند.روشهای زمینهسازی، تغییر موقعیت،الگوسازی،پیشگیری،امر به معروف و نهی از منکر همگی راههایی برای اصلاح وضع موجود میباشند و مستخرج از اصل اصلاح شرایط و روابطاند.روشهای آراستن ظاهر و آراستن سخن ما را به سمت رعایت آراستگیها در اعمال و گفتار و اندیشه رهنمون میشوند و از اصل آراستگی حاصل میآیند.
خلاصه ماشینی:
"وصول به این مقصود،نخست به ارائه تعریف تربیت اجتماعی براساس سخنان حضرت علی(ع)
و با توجه به این که تربیت اجتماعی موردنظر حضرت علی(ع)به معنی آن دسته از آموزههای دینی
با مبانی و اصول تربیت اجتماعی اقدام شود،تا در سایه آن بتوان به جهتدهی رفتارها و مهارتها و دانشها و ارزشهای الهی در متربیان و افراد جامعه پرداخت و آنها را به بندگی در مقابل خدا
تفاوتهایی چند بین روشهای تربیت اجتماعی اسلام و سایر مکاتب وجود دارد که این تفاوتها
حضرت علی(ع)در توصیهای به رهبران حکومتی تأکید میکند که آنها از روش محبت در تربیت و دعوت مردم استفاده کنند.
آنچه به نظر میرسد این است که،اگر نظام تربیت اجتماعی تلاش کند تا زمینههای بروز
اگر انسان به این امر معتقد شود که تمامی وجود وی در گرو کاری است که انجام میدهد و
شرایط بیانگر این نکته است که برای ایجاد برخی آداب و عادات و رفتارهای مطلوب در انسان و حتی
حضرت علی(ع)با بیان حکمتی گرانبها روشن میسازد که،لازم است که نظام تربیتی و حکومت پویا و کارآمد،تمامی زمینههای هماهنگکننده مردم و حکومت و شرایط اجتماعی
برای آنها راههای مقابله پیدا کند و شاید این بهترین و موفقترین راه موجود در اصل اصلاح شرایط
حضرت علی(ع)فلسفه امر به معروف و نهی از منکر را اینگونه تبیین نموده است: «فرض الله...
در بعد تربیت اجتماعی بر نظام تربیتی و مسئولین است که آحاد جامعه را به ضرورت و حساسیت
اختیار برای انسان نیز بین دیدگاه حضرت علی(ع)با فردگرایان اشتراک وجود دارد،با این توضیح"