چکیده:
در دوران معاصر کمتر کسی یافت میشود که در خصوص لزوم و ضرورت وجود نظام ارزیابی
عملکرد در سازمان، تردید داشته باشد؛لکن توسعه، گسترش و تحولات دانش مدیریت به
صورت عام و حوزه مدیریت منابع انسانی به طور اخص، نوآوری و تغییر در فرایند ارزیابی
عملکرد را اجتنابناپذیر کرده است.این تحولات در زمینههای مختلف از قبیل شاخص،
معیارها، نحوه نگرش به ارزیابی و...جلوه کدره است.در این نوشته، بعد نگرش به
ارزیابی از حیث ماهیت، محتوی و کارکردها مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است.از نظرگاه سنتی، ارزیابی وسیلهای برای قضاوت و یادآوری عملکرد بود، و هدف اصلی
آن کنترل فعالیتها و کاهش انحرافات از برنامهها بوده است.در دیدگاه نوین(که
پویایی وجه ممیزه و ا صلی آن باشد)جهتگیری عمده و اساسی نظام ارزیابی، معطوف به
رشد و پرورش ارزیابی شونده میباشد.همچنین در نگرش نوین محتوی، عناصر و شاخصهای
نظام ارزیابی، برخلاف دیدگاه سنتی ثابت و دائم نیستند.ملحوظ کردن متغیرهای
زمینهای سازمان، مانند محیط، تکنولوژی، اندازه، چرخه عمر، اهداف و استراتژیهای
سازمان در ارزیابی و تدوین شاخصهای متغیر ب همراه وزنگذاری، منجر به شکلگیری نظام
ارزیابی پویا میشود؛که در این نوشته عنوان«سنجش اقتضایی متعادل»به آن اطلاق شده
است. کارکردهای ارزیابی نیز در دیدگاه نوین دچار تغییرات اساسی شده است.افزایش
شایستگی کارکنان به همراه ارائه بازخورد به آنها به منظور مشاوره شغلی و ابزاری
برایعملی کردن استراتژیهای سازمان در تحقق اهداف سازمانی از جمله
کارکردهای نظام ارزیابی در دیدگاه نوین میباشد.پذیرش محیط و قبول تأثیرات محیطی بر
سازمان و پذیرش همکارهای مناسب از سوی سازمان، برای برقراری تعامل مؤثر با محیط از
محورها و موضوعات دیگری است که نظام ارزیابی پویا آن را مورد توجه قرار داده است.
خلاصه ماشینی:
"با توجه به توضیحات بالا تعریف مورد نظر به شرح زیر ارائه میشود، به فرایند سنجش واندازهگیری عملکرد شاغل در دورهای مشخص، به گونهای که انتظارات و شاخصهای مورد قضاوت برای ارزیابی شونده شفاف و مشخص و به او ابلاغ شده باشد، ارزیابی عملکرد اطلاق میشود.
بر اساس مطالعه دیگری که انجام شده، وجود خصوصیات پنجگانه زیر در ارزیابی عملکرد باعث موفقیت و اثربخشی آن است که عباتند از:(10)الف)روشن و صریح بودن معیارها؛ 3 بدین معنی که معیارها و شاخصهای مورد ارزیابی دقیق، روشن و به دور از هرگونه ابهام و به صورت قابل درک برای ارزیابی شوندگان باشد.
در مطالعه گسترده از 256 شرکت که در آنها نظام ارزیابی اجرا میشد، اولویتهای استفاده از نتایج ارزیابی عملکرد به شرح جدول زیر استخراج شده است:برداشت مهم از کارکردهای ارزیابی تغییر سمت و سو ارزیابی از قضاوت و امتیازدهی بر اساس دیدگاه سلسله مراتبی(یا از بالا به پایین)به کمک، مشاوره و ارائه خدمات به ارزیابی شونده به منظور بهبود و افزایش توانایی است.
اجتناب از ارائه شاخص و معیارهای ثابت، تأثیر دادن بستر و ویژگیهای سازمان مورد نظر در ارزیابی، تبدیل و ترجمان اهداف و استراتژیهای سازمان به معیارها و شاخصها، معرفی حوزههایی که بنگاه یا سازمان تمایل به فعالیت کارکنان در آن را دارد، شفاف کردن انتظارات واقعی سازمان برای کارکنان، کششپذیری و قابل انعطاف بودن الگو از طریق وزنگذاری و مواردی از این قبیل، وجه ممیزه الگوی نوین ارزیابی است."