چکیده:
با توجه به رویکرد گستردة جهانی نسبت به فناوری ارتباطات و اطلاعات و تأثیر فراوان آن در همة عرصههای زندگی بشر، لازم است این موضوع از ابعاد مختلف مورد بررسی و ارزیابی قرار گیرد. یکی از دستآوردهای بزرگ این فناوری، تحولی است که در عرصة آموزش ایجاد کرده است. امروزه آموزش الکترونیکی به عنوان شیوهای نوین، مورد توجه محافل و مراکز آموزشی قرار گرفته است و نظرات گوناگونی در ارتباط با مزایا و مشکلات آن مطرح میشود. از آنجا که دین مبین اسلام، ارزش و اهمیت فوقالعادهای برای امر تعلیم و تربیت قائل است و توصیههای فراوانی در زمینة آداب تعلیم و تعلم بیان کرده، مناسب است با بررسی ویژگیهای آموزش الکترونیکی و مقایسة آن با آداب و توصیههای اسلامی، میزان تأثیر این شیوه در تحقق و یا عدم تحقق این دستورالعملها مورد سنجش قرار گیرد. در این مقاله تلاش شده است با برشمردن آن دسته از آداب تعلیم و تعلم در اسلام که ارتباط مستقیم با موضوع دارند، ابتدا مزایای آموزش الکترونیکی و سپس نگرانیها و مشکلاتی که این شیوه در مسیر عمل به آن آداب ایجاد میکند، بیان گردد. در پایان، با ذکر دلایل و مقدماتی، اظهار امیدواری شده است که گسترش این ابزار و فناوری، زمینهساز ظهور مصلح جهانی و تحقق جامعة آرمانی بشریت باشد.
خلاصه ماشینی:
برپایة همیناهتمام، پیشوایان بزرگ این دین،توصیههاوتأکیدهای فراوانوگوناگونی برای تشویقمسلماناننسبتبهفراگیری دانش و آموزش آن و همچنین دستورالعملهای ارزندهای در رابطه با اصول و ضوابط فراگیری و آموزش علم و نکات مؤثری در زمینة ارتقای کیفیت آن بیان داشتهاند که تحت عنوان «آداب تعلیم و تعلم» مطرح و جمعآوری شده است.
در این نوشتار بر آنیم که با توجه به تعالیم پیشوایان اسلام در زمینة آداب و تعلیم و تعلم و اصول و ضوابطی که آنان برای امر آموزش بیان داشتهاند، به بررسی نقاط قوت و امتیازات آموزشهای الکترونیکی _ و به تعبیر بهتر، فراگیری الکترونیکی (e-learning) _ و نقش بهرهگیری از این شیوه در تحقق و اجرای آن رهنمودها و همچنین ضرورتها و نگرانیهایی که لازم است در مسیر آیندة این شیوه مورد توجه قرار گیرد بپردازیم.
با توجه به آنچه گفته شد مشخص میشود که نزدیکترین شیوة آموزشی به تعالیم اسلامی، شیوهای است که در آن، امکان بیشتری برای اطلاع از دیدگاههای مختلفی که دربارة موضوع مورد آموزش مطرح شده است وجود داشته باشد.
با مروری اجمالی بر شرایط و ویژگیهای آموزش مجازی و مقایسة آن با اصول و آدابی که در اسلام برای آموزش و فراگیری بیان شده است، به این نتیجه میرسیم که در مورد پاسخگویی این شیوه در تحقق برخی از آداب تعلیم و تعلم نگرانیهایی وجود دارد.