چکیده:
پدیده جهانی شدن یکی از جنبههای واقعی و برجسته نظام جدید جهانی و از عوامل تعیینکننده تحولات آتی است.در واقع جهانی شدن مثلثی است که از سه زاویه کاملا مرتبط به هم اقتصادی،سیاسی و فرهنگی تشکیل شده است.لذا در حال حاضر دستیابی به جایگاه برتر اقتصادی،علمی و فناوری در سطح منطقه آسیای جنوب غربی1با اتخاذ سیاستهای توسعهای،اهداف و الزامات افق 1404 زمینهای است که کشورمان در طول این دوره بتواند دارای تعامل سازنده و مؤثر با جهان باشد زیرا تعامل منطقهای و بین المللی ایران در 20 سال آینده از جایگاه ویژهای در سند چشمانداز برخوردار است.منطقهگرایی نیز از موضوعات پر اهمیت برای این تعامل موثر در سطح بین المللی است،چرا که گرایش کشورها به عضویت در بلوکهای اقتصادی منطقهای به منظور گسترش تجارت بین اعضاء،افزایش رفاه اقتصادی کشورهای عضو،افزایش صرفههای ناشی از مقیاس،بهبود رشد اقتصادی و بالا بردن کارایی فنی و مانند آن روز به روز در حال افزایش بوده و حضور در بازارهای بین المللی نیازمند مشارکت بین المللی است،به گونهای که گرفتن سهم مناسب بازار جهانی مستلزم تعامل و تفاهم با مناطق مختلف جهان،سازمانها و اتحادیههای منطقهای و بین المللی است. در نوشتار حاضر سعی میشود ضمن معرفی ویژگیها و عوامل مؤثر بر جهانی شدن و پیامدهای آن به بررسی آثار،پیشنیازها و تمهیدات موثر در الحاق ایران به سازمان تجارت جهانی و عضویت آن در بلوکهای منطقهای پرداخته و مقدمات و زمینههای لازم و همچنین فرصتها و تهدیدها در این راستا شناسایی شود.
خلاصه ماشینی:
"راهکاری که در این مرحله یعنی پذیرش عضویت رسمی ایران به سازمان تجارت جهانی وجود دارد این است که کشور باید مذاکرات چند جانبه با اعضای کارگروه و مذاکرات دوجانبه با آن دسته از کشورهای مربوط به کارگروه مورد نظر که خواستار امضای موافقتنامه دوجانبه هستند انجام دهد و در بعد داخلی نیز باید هماهنگی زیادی بین بخشهای مختلف دولتی با یکدیگر به منظور دستیابی به یک موضع قوی مذاکراتی در سر میز مذاکره ایجاد شود.
در واقع چنانچه آزادسازی مانند زمان شکلگیری گات ادامه پیدا کند امکان دارد که تمامی تعرفهها از میان برداشته شود و در نتیجه یک منطقه تجارت آزاد تشکیل میشود و این به طور قطع موضوعی است که هم سازمان تجارت جهانی و هم بلوکهای منطقهای در تلاش برای دستیابی به آن هستند و به یقین طولانی شدن آخرین دور مذاکرات گات سبب شد کشورهایی که خواهان تحقق آزادسازی در آن قالب نبودند به منطقهگرایی(به عنوان راه حلی برای دشواریهای اقتصاد بین الملل و تجارت خارجی)روی آورند زیرا آزادسازی به شیوه منطقهگرایی کمهزینهتر و قابل دسترستر از جهانی شدن است،همچنین منطقهگرایی برای کشورهای در حال توسعه درونگرا با اقتصاد بسته مثل ایران،به عنوان زمینه مناسبی برای ورود به صحنه رقابتهای بین المللی است.
آغاز اجرای سند چشمانداز بیست ساله و برنامه چهارم توسعه،ابلاغ سیاستهای کلی نظام در مورد اصل 44 قانون اساسی،پذیرش درخواست عضویت ایران در سازمان تجارت جهانی (WTO) و انعقاد موافقتنامههای تجاری در چارچوب ترتیبات منطقهای(مانند پیمان سازمان همکاری عمران منطقهای 1(DCR) ،اکو،دی هشت،پیمان شانگهای،اتحادیه اقیانوس هند،کنفرانس اسلامی،پیمان G 15 و شورای همکاری خلیج فارس)بستر لازم برای توسعه اقتصادی و همکاریهای بین المللی فراهم آورده است."