چکیده:
در این مقاله، با تبیین جای گاه سخنان علی (ع) در شعر عربی و اقرار ادبیان برجسته بر این مهم، به ابعاد این اثربخشی در زمینه پیام و مضمون و در زمینه قالب های سخن پرداخته ایم و بررسی سبک ادبی سخنان اما (ع) در خطبه ها و موعظه ها، نامه ها، حکمت ها و کلمات قصار، و بازتاب حضور شفاف این پیام اعجاز گونه در اشعار شاعران بنام عرب با مطالعه دیوان آنان، بخش اصلی این مقاله را تشکیل می دهد.
Imam Ali's eloquent style of specch is, after the Qoranic verses, the
most supreme in Arabic. The text of his preaches has left profound influence on
the world culture in general, and on Moslems’ culture in particular. His words,
known to be superior to human expression and inferior to God's diction, have
enriched Arabic literature through rich literary discourses and lasting
rhetorical constructions. The influence of Moula's rhetoric has been manifested
in the precious writings of great Arab prose and poerty writers. The
masterpieces left for us in Arab literature show clearly the traces of impact on
the writers’ expressions. both in terms of content of the discourses and formal
constrictions used. The literary works remained from the past reveal the
remarkable influence springing from well known writers’ impressions taken
from Ali's language, they display the penetration of the reigns of his
guardianship. This impact can be traced everywhere and across all ages .
This article is an effort to demounstrate the wide and profound effect of
his expressions on great Arabic literary writers; and this will be done through
the confessions made by popular Arabic literatrary writers about their
expressive impression reflected in their works. The article will further deal with
the dimensions of this lasting effect both in the content of discourses left from
him and the formal constructions created in the preaches remained. An
examination of the style of
خلاصه ماشینی:
"سخنان علی(ع)در آیینهی شعر عربی1 دکتر محمد خاقانی* چکیده: در این مقاله،با تبیین جایگاه سخنان علی(ع)در شعر عربی و اقرار ادبیان برجسته بر این مهم،به ابعاد این اثربخشی در زمینه پیام و مضمون و در زمینه قالبهای سخن پرداختهایم و بررسی سبک ادبی سخنان امام(ع)در خطبهها و موعظهها،نامهها،حکمتها و کلمات قصار،و بازتاب حضور شفاف این پیام اعجازگونه در اشعار شاعران بنام عرب با مطالعه دیوان آنان، بخش اصلی این مقاله را تشکیل میدهد.
سبک ادبی سخنان امام علی(ع) درخطبهها و موعظهها؛نامهها؛حکمتها و کلمات قصار تقسیم نهج البلاغه به سه بخش:خطبهها؛نامهها؛و حکمتها؛به ابتکار شخصی مرحوم شریف رضی صورت گرفته است،و ویژگیهای بلاغی و ادبی هر بخش توجیهکننده این تقسیمبندی است.
گفتار خود سید رضی در مقدمه نهج البلاغه تاییدکننده این امر است: دیدم که سخنان امام بر محور سه مضمون است،و از سه دسته نفایس گفتار مشحون؛خطبه و فرمان؛نامه به این و آن؛حکمت و اندرز برای پندپذیران.
به تعبیر شیخ خلیل یاسین:آنچه باعث شگفتی انسان میگردد،این است که علی(ع)خطابهخهای خود را حتی اندکی قبل از ایراد آنها آماده نمیکرد؛بلکه این سخنان به بدیهه از قلبش میتراوید،و بر زبانش جاری میشد؛بدون هیچ تکلف و تصنع،چونان برقی که میدرخشد،و صاعقهای را که میغرد،و بادی که میوزد.
حکمتها و کلمات قصار حکمتها،پندهای موجزی است برخوردار از اندیشههای قوی که محصول تفکر یا تجریههای شخصی است،و با شیوایی تمام به بدیهه بیان میشود،و به راحتی در ذهنها مینشیند،از آنروی که: -ساختاری محکم و متین دارد؛همچون این سخن: إذا کنت فی إدبار و الموت فی إقبال،فما أسرع الملتقی!"