چکیده:
بررسی طرح های راهبردی برای نظم جهانی حکایت از محوریت جایگاه خاورمیانه در تمامی این طرح ها دارد. تحلیل چرایی این موضوع به میزان زیادی با ژئوپلیتیک خاورمیانه مرتبط است که از دیرباز مد نظر محققان و دولتمران سیاسی بوده و امروزه ابعاد نوینی یافته است.
در مقاله حاضر نویسندگان در پی آن هستند تا نسبت بین مولفه های راهبردی منطقه خاورمیانه را با سیاست های تعریف و به اجرا گذارده شده توسط قدرت های بزرگ بررسی کرده و از این ره گذر به تصویری تازه از خاورمیانه به عنوان یک منطقه مرکزی در نظم بین المللی دست یابند. در این راستا، اشغال عراق و افغانستان و تحولات بعدی مورد توجه قرار گرفته و نویسندگان با عنایت به نقش محوری آمریکا در این دور تازه تلاش کرده اند تا معادلات راهبردی تازه منطقه را شناسایی، تحلیل و معرفی کنند. بررسی های انجام شده حکایت از آن دارد که رقابت های منطقه ای به دلیل حضور موثر آمریکا فشرده تر شده و در نتیجه، شاهد تحولی ماهوی در ژئوپلیتیک جدید منطقه خواهیم بود.
خلاصه ماشینی:
"حتی ایالات متحده میتوانست به بهانه حمایت از منافع ملی خود نیروهای خود را در آسیای مرکزی مستقر سازد،پدیدهای که در چارچوب«جنگ علیه تروریسم»و حمله به افغانستان به وقوع پیوست،که این مسئله به معنای زنگ خطری برای دو قدرت روسیه و چین بود.
به نظر میرسد در این زمینه آمریکا موفقیت نسبی به دست آورده است؛زیرا گرچه در بدو امر در حمله به عراق بهطور یکجانبه عمل کرد،ولی بعد از اشغال این کشور برای ایجاد ثبات خود را نیازمند دید تا از اروپا و سازمان ملل بهره گیرد.
ایالات متحده آمریکا در زمینۀ پیادهسازی این رویکرد راهبردی(مبتنی بر ثبات با نقشآفرینی بدون منازع آمریکا)در جریان اشغال دو کشور افغانستان و عراق موفق عمل کرده است؛به طوری که گرچه تا پیش از حمله آمریکا به عراق کشورهای فرانسه،آلمان و روسیه مخالفت خود را با یکجانبهگرایی آمریکا اعلان کردند(و در شورای امنیت بر توازن راهبردی مورد نظر خود تأکید کردند)،اما پس از پایان جنگ به تدریج موضعگیریهای خود را تغییر دادند؛به طوری که حتی گرهارد شرودر،صدر اعظم آلمان پیامی به بوش فرستاد و پایان کار صدام را به او تبریک گفت.
وی در این نشست گفت:ما برای تصویب قطعنامههای لازم در این مورد با سازمان ملل همکاری خواهیم کرد،اما چنانچه این سازمان همکاریهای لازمه را با آمریکا انجام ندهد،دولت آمریکا به تنهایی وارد عمل خواهد شد(الوندی،1383)و از آنجا که این دولت نتوانست در قالب شورای امنیت به اهداف مورد نظر خود دست یابد،به صورت یکجانبه به همراه انگلستان و با کمک محدود برخی از کشورها به عراق حمله کرد."