چکیده:
هدف این مقاله تبیین رفتار مصرفی افراد در چارچوب تابع مصرف خصوصی سرانة ایران است. برای مدلسازی تابع مصرف در ادبیات اقتصادی دو روش وجود دارد. روش اول مبتنی بر استخراج و تخمین معادلة اولر است و روش دوم براساس شناسایی عوامل مؤثر بر مصرف، استوار است. این مقاله با تأکید بر نقش دانش و اطلاعات نشان میدهد که روش اول برای مطالعات تجربی با نارساییهای جدی مواجه است، لذا روش دوم برای تحلیل رفتار مصرفی کشور انتخاب میگردد. در این روش عوامل تعیینکنندة مصرف کشور شناسایی و تابع مصرف خصوصی سرانه با استفاده از دادههای سالانة دورة 1382 – 1338 برآورد میشود. ابتدا مدل خطی مصرف، تخمین و سپس به دلیل غیرخطی بودن مدل مصرف ایران، مدل غیرخطی پویای مصرف در چارچوب روش غیرخطی استار (STAR)، مدلسازی و با استفاده از روش تخمین غیرخطی، تخمین زده میشود.
نتایج برآوردها مؤید این است که متغیرهای درآمد قابل تصرف سرانه و ثروت سرانه بر مصرف سرانه کشور تأثیر مثبت دارند. در حالیکه نرخ تورم بر مصرف سرانه تأثیر منفی دارد. همچنین نتایج مدلهای حطی و غیرخطی نشان میدهند رفتار مصرفی افراد در کشور از چسبندگی برخوردار است که فقدان دانش و اطلاعات به عنوان یکی از عوامل تأثیرگذار در شکلگیری این نوع رفتار میباشد. مقایسة نتایج مدل غیرخطی با مدل خطی تایید میکند که مدل غیرخطی توانسته است در ابعاد مختلف بهتر از مدل خطی رفتار مصرفی کشور را تبیین کند.
خلاصه ماشینی:
این مقاله با تأکید بر نقش دانش و اطلاعات نشان میدهد که روش اول برای مطالعات تجربی با نارساییهای جدی مواجه است،لذا روش دوم برای تحلیل رفتار مصرفی کشور انتخاب میگردد.
همچنین نتایج مدلهای خطی و غیرخطی نشان میدهند رفتار مصرفی افراد در کشور از چسبندگی برخوردار است که فقدان دانش و اطلاعات به عنوان یکی از عوامل تأثیرگذار در شکلگیری این نوع رفتار میباشد.
در روش اول با تأکید بر بررسی نقش دانش و اطلاعات در فرایند مصرف، نتیجهگیری میشود که به دلیل فقدان دانش و اطلاعات کافی مصرف کننده،نارساییهای جدی و اساسی در نظریهء کلاسیک مصرف وجود دارد و به همین دلیل این روش برای مطالعات کاربردی در چارچوب حداکثر سازی تابع مطلوبیت با در نظر گرفتن قید بودجه مناسب نمیباشد.
قبل از تخمین مدل،آزمون ریشه واحد برای تعیین تعداد ریشههای واحد متغیرها استفاده شده و سپس مدل خطی مصرف خصوصی با بکارگیری تکنیک تخمین یوهانسن و جسلیوس6(1990) برآورد و بر اساس نتایج روابط بلند مدت،مدل تصحیح خطا7با استفاده از روش (1) Per Capita Consumption (2)برای اطلاعات بیشتر به مآخذ جدید زیر مراجعه شود: Ahumada and Garegnani(2003),and Fernandez-Corugedo and Price(2004) (3) Hall (4) The Euler Equation (5) Davidson et al.
در مرحله بعد،پس از آزمون خطی مدل و این که تابع مصرف خصوصی کشور دارای روند غیرخطی است،با استفاده از روش مدل سازی غیرخطی استار2( STAR )،تابع پویای مصرف برآورد شده است.
سازمان مدیریت و برنامهریزی(1378)در برنامه سوم توسعه،مصرف خصوصی سرانه را تابعی از درآمد قابل تصرف سرانه و کل نقدینگی واقعی در نظر گرفته است که به ترتیب ضریب کشش 086/0 و 049/0 برای این دو متغیر برآورد شده است.