خلاصه ماشینی:
"بیرونی در مقدمهی کتاب«الجماهر فی معرفة الجواهر»فصلی را به ذکر نام گروهی از جواهرشناسان اختصاص داده است و جماعتی از آنان را که در عهد خلافت مروانیان و عباسیان در این فن مهارت داشته و شهرت یافتهاند،به نقل از نصر بن یعقوب یاد کرده و چند تن دیگر را هم خود در اثنای کتاب بر آن عده افزوده است.
شاید کتابهای دیگری نیز نوشته شده باشند که در صورت زیر نام آنها نیامده باشد،ولی بههرحال میتوان گفت تعداد این قبیل کتب زیاد نیستند: 1-خواص الاحجار و نقوشه الهرمس الهرامسه:کتابخانهی برلن نسخهی خطی کتابتشده در سال 0001 هجری.
آثار مهم فارسی و عربی دربارهی جواهر و معدنیات،اعم از خطی و چاپی به نقل از استاد ایرج افشار21: (د:در گذشته-ق:قرن) (به تصویر صفحه مراجعه شود) (به تصویر صفحه مراجعه شود) حال بعد از ذکر نام و مختصر احوال این بزرگان و کتب مشهور و پرآوازه در این فن،برخی رسائل و مقالات مختصری هم در این فن نگاشته شده که برخی از آنها از مؤلفانی ناشناختهاند.
ذیلا به معرفی یکی از این آثار ارزنده که در حیطهی تاریخ علوم و فنون و میراث کهن فرهنگی و علمی ما میتواند حائز اهمیت باشد،میپردازیم: جواهرنامه(از مؤلفی ناشناخته) غیر از کتب و رسائل موجود دربارهی احجار و معدنیات تا قرن یازدهم هجری که استاد ایرج افشار در مقدمهی ارزندهای که بر کتاب «جواهرنامهی نظامی»نگاشتهاند،طی جدول کتاب شناسیانهای که به بیست و شش متن عربی و ده متن فارسی اشاره فرمودهاند31، رسالهی فارسی دیگری نیز در ضمن یک جنگ یا مجموعهای که شامل منتخبی از آثار نظم و نثر فارسی تا قرن یازدهم هجری است و بیشتر آن به خط شاعری متخلص به«شگون»است و شاید گردآورندهی جنگ همو باشد،موجود باشد."