خلاصه ماشینی:
"در ابتدایاین فصل به بررسی اوضاع عمومی داخلی و بین المللی در آستانهی تأسیسسلسلهی صفویه پرداخته شده و سپسبه عمدهترین ویژگیهای ارتش ونظامیگری در دورهی صفویه که عبارتبودند از:«نیروهای نظامی قبیلهای وقزلباش،شبه نظامی بودن حکومت،رابطهی مریدی و مرادی بین فرماندهانو سپاهیان،موروثی بودن مقاماتنظامی،قبیلهای و ایلاتی بودن،آشناییسپاهیان در این دوره با سلاحهای گرمو آموزشهای نظامی جدید،انضباطشدید ارتش بر مبنای دو عنصر ترس ازشاه و وفاداری و اطاعت مبتنی برمریدی و مرادی،تهدید ایران به وسیلهینیروهای بیگانه و نیز اشاره به اندیشه وآثار جهادی به عنوان یکی از مؤلفههایبا اهمیت اندیشههای نظامی در ایندوره»(صص 20-23)پرداخته میشود.
در ادامهی این فصل به ریشهیاختلافات ایران و روسیه اشاره شدهاست که به جنگهای ده سالهی ایران وروسیه و سپس عهدنامهی گلستان و درنتیجه جدا شدن بخشهایی از سرزمینایران منجر شد و سپس آخرین جنگایران و عثمانی و معاهده ارزروم و پساز آن جنگهای بعدی با روسیه وعهدنامهی ترکمنچای و جدا شدنبخشهای دیگری از ایران و انضمام اینبخشها به روسیه و همچنین عواملشکست ایران در مقابل روسها را بهتفضیل مورد بررسی قرار داده و جنگجهانی اول و تأثیرات آن بر تمامیتارضی ایران نیز آخرین موضوعی استکه در فصل سوم مورد توجه قرارگرفته است.
روند اشغال شهرهایمرزی ایران توسط عراق در ابتدایجنگ و نیز ادعای مالکیت سران رژیمعراق بر این شهرها و حتی تغییر نامبرخی از شهرها و استانهای اشغالی(صص 182 و 183)نیز از مواردی استکه در همین فصل مورد بررسی قرارگرفته و سپس به موضعگیری امامخمینی(ره)در برابر تهاجم ارتش عراق،مقاومتهای مردمی در برابر این تهاجم،تخریب مناطق مسکونی،درمانی وآموزشی و سپس واکنش دولتها وسازمانهای بین المللی به تهاجم عراقاشاره میشود."