چکیده:
مقالهء حاضر حاصل پژوهشی است دربارهء چالشهای ترجمهء فیلم و بهطور اخص،زیرنویس،که پس از دوبله،از گونههای اصلی آن محسوب میشود.هدف از نگارش این مقاله،بررسی نحوهء عملکرد مترجمان در برخورد با موارد چالشبرانگیز در فرآیند ترجمهء فیلم است.روند این پژوهش،بررسی مقایسهای فیلمهای ایرانی و آمریکایی از نظر نحوهء برخورد مترجمان با موقعیتهای چالشبرانگیز در این فیلمهاست.در گام نخست،هدف از این پژوهش،یافتن پاسخ برای این پرسشها بوده است:مترجمان فیلم در روند ترجمه با چه چالشهایی روبهرو میشوند؟نحوهء برخورد مترجمان ایرانی و آمریکایی در رویارویی با این چالشها چه تفاوتها و شباهتهایی دارد؟
بدین منظور،10 فیلم ایرانی و آمریکایی زیرنویسشده به زبان انگلیسی مورد بررسی مقایسهای قرار گرفتند.
از نظر پژوهشگران این مقاله،حوزههای چالشبرانگیز در ترجمهء فیلم به مواردی اطلاق میگردد که مترجمان اغلب در ترجمهء آنها با دشواری و تنگنا روبهرو میشوند؛این موارد به چهار گروه قابل تقسیم است:
1.ترجمهء گونههای زبانی (Register) ؛2.ترجمهء موارد فرهنگ ویژه (culture-specific items) ؛3.ترجمهء علایم تصویری- کلامی (verbal visual signs) ؛4.ترجمهء آواز.
برای انجام دقیقتر محاسبات مقایسهای،برای تمامی چهار گروه بالا الگوهایی از نمونههای موجود در فیلمها تهیه گردید؛سپس بسامد (Frequency) هر الگو در فیلمهای ایرانی و آمریکایی محاسبه شد و نتیجهگیریهای نهایی براساس یافتههای کمی انجام پذیرفت.
خلاصه ماشینی:
در گام نخست،هدف از این پژوهش،یافتن پاسخ برای این پرسشها بوده است:مترجمان فیلم در روند ترجمه با چه چالشهایی روبهرو میشوند؟نحوهء برخورد مترجمان ایرانی و آمریکایی در رویارویی با این چالشها چه تفاوتها و شباهتهایی دارد؟ بدین منظور،10 فیلم ایرانی و آمریکایی زیرنویسشده به زبان انگلیسی مورد بررسی مقایسهای قرار گرفتند.
از نظر پژوهشگران این مقاله،حوزههای چالشبرانگیز در ترجمهء فیلم به مواردی اطلاق میگردد که مترجمان اغلب در ترجمهء آنها با دشواری و تنگنا روبهرو میشوند؛این موارد به چهار گروه قابل تقسیم است: 1.
دربارهء ارتباط سوم،ارتباط ترجمهء کامل و ناقص،زاییدهء تنگناهای ذاتی و مشکلات فنّی فیلم بوده و بررسی بیشتر آن از حوصلهء این مقاله خارج است و خود به مقالهای جداگانه نیاز دارد.
این مرحله برای هر دو گروه مشترک بود؛اما برای فیلمهای آمریکایی مطالعهء متن فیلمها نیز به مراحل مشاهده اضافه گردید تا ابهامات موجود دربارهء حذف و اضافات،ناهماهنگیهای بین تصویر و زیرنویس و مفاهیم غیر قابل درک برطرف شود.
حوزههای چالشبرانگیز ترجمهء فیلم اساسا امری چالشبرانگیز است و مترجم مخصوصا در برگردان برخی مفاهیم و اصطلاحات دچار سردرگمی میشود.
مترجم میتواند از موارد فرهنگ ویژه مناسب و موجود در زبان مقصد برای جایگزینی استفاده نماید؛به عنوان مثال،ترجمهء عنوان فیلم میتواند کاملا با فرهنگ زبان مقصد هماهنگ شود.
مترجم مورد فرهنگ ویژه را بهطور کامل از ترجمه حذف کند(البته این مورد، بویژه در ترجمهء فیلم باید حسابشده و با دلایل کافی صورت پذیرد.
در این رابطه،فاست(2003)معتقد است آوازها باید ترجمه شوند و مترجم باید تمام تلاش خود را به کار گیرد تا ضرباهنگ(ریتم) ترانه نیز حفظ شود.