چکیده:
تحقیق در قاعده غرور و موارد استناد به آن در فقه امامیه دکتر علی مهذب یکی از قواعد معروف در باب ضمان ، قاعده غرور است ، فقهای امامیه قاعده غرور را در باب موجبات ضمان قهری ذکر نموده و آن را یکی از اسباب و موجبات ضمان قهری دانسته و در موارد بسیاری بدان استناد کرده اند ، ازاین رو لازم است دراره این قاعده از جهاتی چند بحث به میان آید: 1- تعریف غرور. 2- دلیل قاعده غرور 3- مفاد آن . 4- موارد استناد به آن در فقه امامیه .
خلاصه ماشینی:
"شهید اول8و شهید ثانی گویند:«هرگاه در جائی سبب و مباشر گرد آیند،مباشر ضامن است زیرا آن از سبب قویتر است مگر در اکراه یا غرور قاعده که در غرور ضمان بر فریبنده و در اکراه بر اکراه کننده قرار مییابد زیرا در این دو جا مباشر ضعیف است و سبب قویتر است»9و بنابراین قاعدهء غرور قاعده مستقلی نیست بلکه از صغریات قاعده اتلاف و تسبیب است،لیکن به نظر میرسد که استدلال به این قاعده صحیح باشد لازمهاش این است که ضمان بر فریفته تعلق نگیرد چون او مال را تلف نکرده است،چنانکه در باب اکراه گفتهاند: مکره ضامن نیست در صورتیکه د رمحل بحث فقها میگویند:«فریفته نیز در مقابل مالک ضامن است ولی حق رجوع به فریبنده را دارد»یعنی استقرار ضمان بر فریبنده است و این معنی منافات دارد با ضعیف بودن مباشر،و به عبارت دیگر اگر سبب ضمان اتلاف است که از جانب فریبنده بوده،فریفته ضامن نیست،و اگر از جانب فریفته است،فریبنده ضامن نیست مضافا باینکه این استدلال به جهت نداشتن صغری و کبری باطل است،اما نداشتن صغری زیرا سب بر دو قسم است،علت تامه برای رسیدن زیان به فریفته و جزء اخیر علت تامه،محل بحث قطعا از نوع اول (8)محمد بن جمال الدین مکی العاملی ملقب به شهید اول:کتاب لمعه، طهران 1380 ه،ق مکتبه علمی اسلامی،جلد دوم،چاپ عبد الرحیم، صفحه 226."