چکیده:
قرآن کریم نخستین منبع اساسی حکم و شریعت مرجع مسلمین در همهء زمانها بوده است و تفسیر فقهی یکی از قدیمیترین و سودمندترین روشهای تفسیر موضوعی قرآن است که مفسر در آن احکام فقهی را از میان آیات الاحکام استخراج میکند این مقاله سیر تحول تاریخی تفسیر فقهی را مورد بررسی قرار میدهد به این ترتیب که از سابقه آن در عصر تشریع آغاز میشود.پساز آن به عصر صحابه میپردازد،سپس نقش ائمهء اهل بیت را در تبیین شریعت و فقه قرآن بررسی کرده و در پی آن تحول تفسیر فقهی در عصر تدوین را مورد توجه قرار داده و فهرستی از مهمترین تألیفات آیات الاحکام اهل سنت و شیعه را به همراه معرفی ویژگیهای مهمترین آنها ارائه میکند.
خلاصه ماشینی:
"جستاری در تاریخ تفسیر آیات الاحکام محمد تقی فخلعی دانشکده الهیات،دانشگاه تهران چکیده قرآن کریم نخستین منبع اساسی حکم و شریعت مرجع مسلمین در همهء زمانها بوده است و تفسیر فقهی یکی از قدیمیترین و سودمندترین روشهای تفسیر موضوعی قرآن است که مفسر در آن احکام فقهی را از میان آیات الاحکام استخراج میکند این مقاله سیر تحول تاریخی تفسیر فقهی را مورد بررسی قرار میدهد به این ترتیب که از سابقه آن در عصر تشریع آغاز میشود.
پساز آن به عصر صحابه میپردازد،سپس نقش ائمهء اهل بیت را در تبیین شریعت و فقه قرآن بررسی کرده و در پی آن تحول تفسیر فقهی در عصر تدوین را مورد توجه قرار داده و فهرستی از مهمترین تألیفات آیات الاحکام اهل سنت و شیعه را به همراه معرفی ویژگیهای مهمترین آنها ارائه میکند.
جایگاه مهم اهل بیت در این زمینه آنگاه به درستی درک میشود که اولا میزان ارتباط و ملازمت همیشگی امام علی بن ابی طالب(ع)با صاحب شریعت و حضور و احاطه وی در تمام مراحل و صحنههای نزول وحی مورد توجه قرار گیرد و ثانیا به این موضوع نیز عنایت شود که همهء مواریث علوم قرآن به رسم ودیعت به ائمه هدی(ع)سپرده شده است.
از دیگر ویژگیهای این کتاب آن است که مؤلف به تفسیر آیاتی که مستقیما به احکام مربوط بوده اکتفا نکرده بلکه در مواردی سخن را بسط داده و بسیاری از مسائل فقهی و اختلافی فقها را با ذکر ادله و براهین طرح کرده،امری که این کتاب را شبیه کتب فقه مقارن قرار داده است و در بسیاری از موارد نیز به طرح مسائلی فقهی روی آورده که نسبت بسیار اندکی با آیه دارد."