چکیده:
از آنجا که موضوعات متنوع و فراوانی در اغلب سور قرآن مطرح میشوند که گاه در نگاه نخستین،پراکنده و بیارتباط و گسسته مینمایند،ضروری است از زوایای گوناگون؛گمان باطل«پریشانگویی»از ساحت کلام الهی زدوده شود؛زیرا اگر هر سوره حاوی پیام و محوری مشخص نباشد و موضوعات آن بر حول غرض و مقصدی نهایی استقرار نیابند؛در چنین وضعیتی،دستهبندی مجموعهای از آیات در هر سوره بهصورت توقیفی چه دلیل قاطع و صریحی خواهد یافت؟لذا کشف وحدت در کثرتی این چنین،اقدام بایستهای است تا از رهگذر آن،مخاطب قرآن،در هر سوره با یک مجموعهء منسجم،منظم و هدفدار مواجه شود.نوشتار حاضر از طریق: 1-ارائهء ویژگیهای نظاممند در سورههای قرآنی 2-دلایل عقلی 3-شواهد قرآن و روایی،و... 4-ارائهء چند نمونه برای تأیید نظریه عهدهدار انجام این امر میباشد.
خلاصه ماشینی:
"سیوطی از قول یکی از متأخرین مینویسد: «امر کلی که شناخت مناسبات آیات در تمام قرآن را برساند آن است که در غرضی که سوره درجهت آن سیاق یافته دقت کنی،و در مقدماتی که آن غرض نیازمند است نظرنمایی،و قرب و بعد مراتب آن مقدمات را نسبت به مطلوب بررسی کنی،تا هنگام منجر شدن سخن در مقدمات به توابع آن نموداری از احکام و لوازم تابع آن در دل احساس شود مشهود است که مقتضای بلاغت آن است که زحمت توجه به نمودار برداشته شده و تشنگی شنونده با تسریع در بیان مطلب فرو نشانده شود،و این همان امر کلی است که بر حکم ربط بین تمام اجزای قرآن سایه افکنده است،و اگر این را تعقل نمایی وجه نظم بین هر آیه با آیهء دیگر و هر -------------- (1)-علامه محمد باقر مجلسی:بحار الانوار،ج 87 تهران،دار الکتب الاسلامیة،ص 872،روایت 211، باب 32.
2 2-دلایلی عقلی بر ضرورت نظم مجموعهای در سور قرآنی 1-قرآن کریم دارای نوعی تقسیمبندی توقیفی بهنام آیه و سوره است؛آیا قرار دادن دستهای از آیات در حصار یک سوره و جداسازی سایر آیات قرآن از آن از جانب خداوند حکیم،عبث و بدون غرض عقلانی میباشد؟آیا این نوع نظم بخشی به آیات از سر تفنن بوده است؟درحالیکه قرآن کریم برای هدایت خلق در والاترین و شایستهترین صورت ممکن از سوی خداوند عزیز و حکیم نازل -------------- (1)-جلال الدین عبد الرحمن سیوطی:الاتقان فی علوم القرآن؛ج 2؛ترجمه سید مهدی حائری،چاپ اول،تهران؛مؤسسهء انتشارات امیر کبیر،3631،فصل در مناسبت آیات و سورهها،ص 743."