چکیده:
نان مهم ترین تامین کننده کالری دریافتی خانوارهای شهری و روستایی کشور است. برای نان مصرفی خانوارهای ایرانی سالیانه یارانه زیادی پرداخت می گردد. این امر باعث گردیده سهم هزینه ای نان در سبد خوراکی و غیرخوراکی خانوارها بسیار پایین باشد. از طرف دیگر ادامه این روند با توجه به محدودیت های بودجه دولت و عدم کارایی های نظام تولید، توزیع و مصرف نان مسئله ساز شده است. دولت حذف این یارانه ها را در دستور کار دارد. با توجه به این مساله تبیین جایگاه نان در سبد مصرفی خانوار ضروری است. لذا در این مقاله با استفاده از معیارهایی چون سهم کالا در مخارج خانوار، کشش درآمدی کالا، سهم دهک های مختلف درآمدی از کل مخارج جامعه، میزان اثربخشی کالا در تامین انرژی مورد نیاز انسان، الگوی مصرف نان در ایران بررسی شده است. نتایج نشان می دهد که نان کالایی ضروری برای خانوارهای شهری و روستایی بوده که با توجه به پرداخت یارانه های نامحدود به آن سهم اندکی در مخارج خوراکی خانوارها دارد. همچنین توزیع مصرف نان در بین گروه های مختلف درآمدی تقریبا متعادل است.
خلاصه ماشینی:
"جدول 2-سهم نان در مخارج خوراکی بر حسب دهکهای درآمدی در جامعه روستایی(86-1375) درصد (به تصویر صفحه مراجعه شود) ماخذ:یافتههای پژوهش براساس دادههای خام طرح هزینه درآمد خانوار مرکز آمار ایران همانطور که در جدول(1)و(2)نشان داده شده است سهم نان از مخارج خوارکی خانوار روستایی بیش از خانوار شهری بوده و اختلاف میان سهم نان در مخارج خوراکی خانوارهای پردرآمد و کمدرآمد روستایی نسبت به شهری با گذشت زمان کاهش داشته است.
جدول 3-سهم نان در مخارج خوراکی و غیرخوراکی بر حسب دهکهای هزینهای در جامعه شهری(86-1375) درصد (به تصویر صفحه مراجعه شود) ماخذ:یافتههای پژوهش براساس دادههای خام طرح هزینه درآمد خانوار مرکز آمار ایران نتایج مندرج در جدول(4)نشاندهنده آن است که سهم نان از مخارج خوراکی و غیرخوراکی خانوارهای روستایی برای یک فرد شاخص همانند جامعه شهری در دوره مزبور روند نزولی داشته و از سه درصد در سال 1375 به دو درصد در سال 1386 رسیده است و دلالت بر کاهش نقش نان در سبد مصرفی خانوار روستایی دارد.
جدول 10-انرژی دریافتی از مصرف نان و در خانوار شهری(86-1375) (به تصویر صفحه مراجعه شود) ماخذ:یافتههای پژوهش براساس دادههای خام طرح هزینه درآمد خانوار مرکز آمار ایران نسبت انرژی دریافتی از مصرف نان به کل انرژی دریافتی خانوار شهری طی سالهای 86-1375 در جدول(11)آورده شده است که مطابق آن،برای فرد شاخص شهری این نسبت از 46 درصد در سال 1375 به 42 درصد در سال 1386 کاهش یافته است که نشاندهنده کاهش نقش نان در تامین انرژی موردنیاز خانوار شهری در دوره مزبور میباشد،چرا که این روند کاهشی برای خانوارهای کمدرآمد و پردرآمد شهری نیز وجود داشته و این نسبت به ترتیب از 66 درصد و 32 درصد در سال 1375 به 58 درصد و 31 درصد در سال 1386 کاهش یافتهاند."