چکیده:
هدف مقاله ی حاضر تحلیل رتبه ای صنایع استان های خراسان در مقاطع زمانی 1374، 1378 و 1382 است. به این منظور با استفاده از تلفیق روش های تحلیل عاملی و تاکسونومی عددی و همچنین معرفی مجموعه ای از شاخص های منتخب از قبیل شاخص های مربوط به کارگاه، اشتغال، عملکرد، انرژی و صادرات بخش های مختلف فعالیت های صنعتی براساس کدهای سه رقمیISIC (ویرایش سوم) برای مقاطع زمانی اشاره شده، درجه بندی شده اند. براساس نتایج این تحقیق، تعداد محدودی از صنایع استان در سه مقطع مورد بررسی جایگاه خود را حفظ کرده اند. مجموعه ی فعالیت های صنعتی قرار گرفته در اولویت اول طی سه مقطع زمانی مورد بررسی، دارای ترکیب ثابتی نبوده است.
This article aims to analyze industries of Khorasan provinces rankly in years 1374، 1378 and 1382. Factor analysis and numerical taxonomy methods have been used to achieve this goal. Furthermore some indexes including indexes related to workshops، employment، performance، energy consumption and exports of different industrial sections have been selected and ranked according to ISIC three-digit codes for years 1374، 1378 and 1382. The obtained results show that only a few numbers of the industries could keep their position in the three above mentioned years. It was also found that the industries which were considered as the first priority were not the same in the three mentioned years and it is shown that they are shifting to chemical، electrical and rubber industries.
خلاصه ماشینی:
"خروجی روش تحلیل عاملی به عنوان ورودی روش تاکسونومی عددی در نظر گرفته شده و پس از انجام مراحل مختلف این روش، بخشهای مختلف فعالیتهای صنعتی استان برای هر یک از سالهای دورهی مورد نظر رتبه بندی شده است.
صنایعی و معلم (1380) در پروژهی رتبه بندی فعالیتهای صنعتی استان اصفهان در تولید و صادرات بخشهای مختلف صنایع براساس مزیتهای نسبی و رقابتی با استفاده از روشهای تحلیل عاملی و تاکسونومی عددی برای یک دورهی زمانی 5 ساله (78-1374) بخشهای مختلف فعالیتهای صنعتی استان را بر حسب کدهای دو رقمی ISICرتبه بندی کردند.
1- یکسان نبودن واحد نماگرها 2- وجود همبستگی میان نماگرها 3- اهمیت نسبی یا وزن نماگرها در شاخص نهایی 4- امکان پذیر نبودن تبیین مفهوم و سطح توسعه با یک و یا حتی مجموعهای از نماگرها (توفیق، 1372، ص 50) اهداف تحلیل عاملی به شرح زیر است: 1- تعداد متغیرها را برای تحقیقات بیشتر کاهش میدهیم؛ یعنی مجموعهی متغیرهای اصلی را به یک مجموعهی کوچکتر تبدیل کنیم، به طوری که این مجموعهی کوچک علت قسمت عمدهای از وارایانس موجود در دادههاست.
مرحلهی (5): استخراج «نمرهی عاملی» 3 فاکتورهای به دست آمده: ماتریس دادههای اولیه برای تحلیل عاملی، شامل m شاخص برای n گزینه به صورت میباشد که شاخص j ام برای i امین گزینه است؛ به طوری که سطرهای ماتریس دادهها با اندیس i(گزینههای مختلف که در اینجا کد فعالیتهای صنعتی میباشد) و ستونهای آن با اندیس j (شاخصهای مورد نظر) نمایش داده شده و بدین ترتیب روش تحلیل عاملی، برای mشاخص و برای n گزینه شروع میشود.
در نهایت نیز به منظور تعیین جایگاه صنایع در ساختار صنعتی استانهای خراسان، صنایع همگن با استفاده از درجهی برخورداری حاصل از اجرای روش تلفیقی تحلیل عاملی و تاکسونومی عددی رتبه بندی میشوند."