چکیده:
اگرچه ثمره نهضت ترجمه گشایش پنجرههای جدید به دنیای اندیشه بود، ولی در عرصه تولید علم، موجب ایستایی بیش از پیش و حتی وابستگی فکری و ظهور پدیده نوین استعمار فکری شد. نیاز به تجددطلبی در علوم انسانی نه با ترجمه و واردات بیرویه افکار مغربزمین، که با تولید علم و نظریهپردازی صورت میگیرد.به نظر میرسد گفتمانی که در ایران به دنبال بومیسازی علوم اجتماعی و علوم انسانی است، دچار نوعی خلط بحث شده است؛ زیرا به هر شکلی که مؤلفههای نظریههای غربی جرح و تعدیل گردد، موضوع جدیدی متولد خواهد شد که به طور طبیعی باید روند تکوین نظریهسازی را طی کند. متأسفانه ما میان سؤال و مسئله تمایز قائل نمیشویم و بسیاری از تحقیقات در علوم انسانی و اجتماعی پاسخ به سؤال است نه مسئله. در حالی که مشکل جامعه ما «حل مسئله» است. این مقاله با رویکرد نظری و با هدف بررسی فرایند بومیسازی و با تولید علم در ایران اسلامی است.
خلاصه ماشینی:
"برای مثال، فرض کنیم برخی دوستان در عمل موفق شدند علوم انسانی و علوم اجتماعی را بومیسازی کنند، حال اینگونه سؤالها مطرح میشود که بومیسازی علم یعنی چه؟ روش بومیسازی علم چیست؟ آیا بومیسازی علم به معنای اسلامی کردن مدرنیته و دستاوردهای آن است؟ آیا بومیسازی به معنای متحول کردن اسلام از طریق قرائتهای جدید با دستاوردهای علمی است؟ شاخصههای یک علم بومی شده چیست؟ آیا بومیسازی استفاده از مؤلفههای نظریات غربی و کنار نهادن مؤلفههای ناسازگار آن نظریات با اسلام است؟ در بومیسازی، علوم اجتماعی و کنار هم قرار دادن برخی مؤلفههای غربی و اسلامی چگونه توجیه میشود؟ در صورت استفاده از مؤلفههای نظریات غربی با آن جهانبینی سکولار که نظریات در مؤلفههای آنها مشهود است، چگونه سازگاری ایجاد خواهد شد؟ چگونگی استفاده از رویکردها و پارادایمها و نظریات غربی، که هر کدام به مکتب خاصی با جهانبینی ویژهای وابسته است و دهها مورد دیگر مورد سؤال جدی است.
به نظر میرسد گفتمانی که در ایران بر بومیسازی علوم اجتماعی و انسانی توجه کرده، دچار نوعی خلط در بحث و گفتمان شده است؛ زیرا به هر شکلی که در نظر باشد، اگر مؤلفههای نظریات غربی دستکاری شود موضوع جدیدی متولد خواهد شد که باید به طور بدیهی روند تکوین نظریهسازی را طی کند.
کسانی که گفتمان بومیسازی علم جامعهشناسی به طور اخص و علوم اجتماعی و علوم انسانی را به طور اعم دنبال میکنند باید به این سؤال پاسخ دهند که آیا استفاده از گزارههای غربی در کنار گزارههای بومی یا اسلامی زایش مفاهیم جدید است یا نه؟ بدیهی است که دستکاری نظریهای غربی آن را از شکل قبلی خود خارج خواهد ساخت و ارزش و اعتبار اولیه را نخواهد داشت."