چکیده:
پژوهش حاضر که به روش تحلیل اسنادی انجام گرفته، به بررسی عمدهترین علل اقتصادی، سیاسی و فرهنگی ـ اجتماعی پدیده قاچاق، زمینههای مؤثر بر ناکارآمدی نظامهای مقابله و پیامدهای قاچاق در ابعاد فوق میپردازد و برخی از عمدهترین راهکارهای مقابله در ابعاد مذکور را ارائه مینماید. برای پاسخگویی به سؤالهای پژوهش، کلیه اسناد و مدارک موجود و مرتبط با موضوع حاضر با استفاده از فرم گردآوری دادهها جمعآوری شده و با شیوه کیفی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. بیان عمدهترین علل ظهور پدیده قاچاق (فرار از پرداخت عوارض گمرکی، پولشویی، بیکاری، سوءمدیریت و انحصارها، مصرف کالاهای خارجی، تبلیغات و فساد اداری و بوروکراسی)، عمدهترین زمینههای ناکارآمدی نظامهای مقابله با قاچاق (جذب شدید بیکاران به مناطق آزاد، غلبه فرهنگ قاچاق، الگوی مصرف تجملی، فقدان نگاه ضدارزشی به قاچاق، مصرفگرایی داخلی، مصرف کالای لوکس خارجی و غیره)، عمدهترین پیامدهای قاچاق (کاهش سرمایهگذاری مولد، تخریب فرصتهای شغلی، اقتصاد زیرزمینی، تهدید امنیت ملی، رانتخواری، قانونگریزی، فرهنگ تجمل و مصرفگرایی) و عمدهترین راهکارهای مقابله با پدیده قاچاق (توسعه، خصوصیسازی، سرمایهگذاری، حذف مقررات دست و پاگیر، اصلاح الگوی مصرف، معرفی الگوی صحیح، صرفهجویی ارزی، و...) از جمله یافتههای این پژوهش به شمار میروند.
خلاصه ماشینی:
"در این زمینه میتوان ملاحظاتی داشت؛ از جمله : ـ فرهنگسازی به عنوان اصلیترین راه مبارزه با قاچاق؛ ـ فراهم نمودن زمینههای لازم برای به روز شدن دانش فنی و انتقال فناوری روز دنیا به کشور؛ ـ اتخاذ سیاستهای اصولی و مناسب در جهت حل معضل بیکاری بخصوص در مناطق مرزی کشور؛ ـ تعیین نظام تعرفه مناسب با حمایت از صنایع نوپا؛ ـ تأمین نظرات مصرفکننده در زمینه کالاهای تولیدشده داخلی از لحاظ کیفیت و شکل ظاهری؛ ـ هدفمندسازی تبلیغات کالاهای خارجی؛ ـ تعمیق و گسترش فرهنگ اسلامی؛ ـ دوری از تجملات، برای تغییر الگوی مصرف و جایگزین نمودن فرهنگ مصرفی معقول؛ ـ روانسازی تجارت و جلوگیری ازوارداتامانی کالا؛ ـ آزادسازی اقتصاد بر پایه چشمانداز 20 ساله به منظور افزایش نقش بخش خصوصی؛ ـ عقد قرارداد با همسایگان به منظور تأمین انضباط و امنیت اقتصادی؛ ـ اتخاذ سیاست توسعه منطقی و معقول به منظور افزایش تولید و اشتغال مناسب؛ ـ طراحی سامانه یکپارچه کنترل مالی به منظور ایجاد انضباط مالی و شفافسازی؛ ـ کمک به تأمین هرچه سریعتر بازار مشترک اسلامی به منظور افزایش ثباتپذیری اقتصاد؛ ـ فرهنگسازی برای کاهش تقاضا و ترجیح مصرف کالای داخلی؛ ـ افزایش خطرپذیری قاچاق از طریق مبارزه قاطع و پیگیر و ممنوعیت دخالت نهادها در تجارت به منظور شفافسازی؛ ـ اصلاح قوانین برای تعامل با کشورهای همسایه؛ ـ معیشت و اشتغال در مناطق مرزی؛ ـ ساماندهی اسکلهها و جلوگیری از فعالیت اسکلههای غیرمجاز؛ ـ مبارزه جامع با انحصار؛ ـ بهسازی فرهنگ و الگوهای کار و مصرف؛ ـ ارتقای ظرفیت همهجانبه مردم در توسعه اقتصاد کشور؛ ـ احیا و توسعه اقتصادهای ناحیهای و منطقهای و ایجاد تغییرات ساختاری و رفتاری در محیط خرد و کلان کشور به معنای بهبود و مهندسی معماری و مدیریت توسعه در کشور در سطح برنامههای درازمدت."