خلاصه ماشینی:
"آشنایی با کشور مسلماننشین مالی غلامرضا گلیزواره آشنایی با کشور مسلماننشین مالی دولت مالی و ابن بطوطه شهرت و اعتبار مالی در سطح وسیعی گسترش یافت و بازرگانان خارجی جهت انجام مبادلات خارجی به شهرهای این امپراتوری سرازیر شدند،در شهرهای فاس(مراکش)،و قاهره(مصر)منسی موسی سفارت باز کرد و نمایندگیهایی را در این نواحی منصوب نمود.
ابن بطوطه میافزاید:روزی از ایام اقامت در مالی که به نماز جمعه رفته بودم،یکی از بازرگانان که جویندهء دانش هم بود و ابو حفص نام داشت برخاست و گفت:ای اهل مسجد شاهد باشید که من منسا سلیمان را پیش رسول خدا صلی الله علیه و اله به داوری میطلبم و چون این سخنان را بر زبان جاری کرد،جمعی از مردان از جایگاه سلطان بیرون دویدند و گفتند:چه کسی بر تو ستم روا داشته است و کی از تو چیزی گرفته است؟گفت: فرماندار شهر اموالم را گرفته و میخواهد اندکی از آن را به من برگرداند.
ا. لوکان که پژوهشهایی دربارهء آفریقای غربی انجام داده، مینویسد:سونگاییها که موفق شدند در نیمهء قرن چهاردهم میلادی استقلال مجدد گائو را به دست آورند،به سوی امپراتوری مالی به حرکت درآمدند و در سال 4641 م این ابرقدرت را به تصرف خود درآوردند.
توسعه در عصر توحش «بزیل دیوید سن»2از فرهنگ و تمدن دولت مقتدر مالی و سونگایی به خوبی یاد کرده و نوشته است: این زمان دورهء گسترش بازرگانیای بود که بیشتر آن،کار بزرگ دیولاها بود، بازرگانان این قوم در سوی جنوب به داخل نواحی جنگلی راه یافتند،در راهها با همراهان مسلح خود سفر میکردند."