چکیده:
یکی از شبهههای مطرح شده در موضوع عصمت پیامبران این است که آیا پیامبران از ناخودآگاهی (سهو) و فراموشی به هنگام عمل به احکام شرعی و در امور عادی و زندگی شخصی به دور و در اماناند یا همانند سایر مردم به سهو و نسیان در این موارد گرفتار میشوند؟ بیشتر متکلمان و دانشمندان شیعه به عصمت پیامبران از سهو و نسیان باور دارند و دلایلی را برای اثبات آن، در جای خود آوردهاند؛ ولی بعضی از دانشمندان شیعه و در صدر آنها، مرحوم شیخ صدوق و استادش ابنولید، به روا بودن سهو و فراموشی پیامبران به هنگام عمل به احکام شرعی باورمنداند. اصلیترین دلیل این دسته از عالمان شیعه، روایاتی است که در منابع شیعه و اهل سنت دربارة سهو و اشتباه پیامبر( در نماز وارد شده است. در این مقاله به بررسی و تحلیل روایات وارد شده پرداخته شده و ثابت گردیده که با این روایات نمیتوان سهو و حتی اسهای پیامبر را ثابت کرد.
خلاصه ماشینی:
شیخ صدوق( (م381ق) در کتاب التهذیب آورده است: الحسین بن سعید، عن ابن أبی عمیر، عن جمیل، قال: سألت أبا عبد الله(: عن رجل صلی رکعتین، ثم قام قال: یستقبل، قلت: فما یروی الناس؟ فذکر له حدیث ذی الشمالین، فقال: ان رسول الله( لم یبرح من مکانه و لو برح استقبل؛ 2 جمیل میگوید: از امام صادق( دربارة شخصی که نماز را به اشتباه در رکعت دوم تمام کرده و از جای خود برخاسته و رفته است، سؤال کردم.
5. همچنین در کتاب التهذیب آورده است: عنه، عن فضالة، عن الحسین بن عثمان، عن سماعة، عن أبی بصیر قال: سألت أبا عبد الله(: عن رجل صلی رکعتین ثم قام فذهب فی حاجته، قال: یستقبل الصلاة، فقلت: ما بال رسول الله( لم یستقبل حین صلی رکعتین؟ فقال: إن رسول الله صلم ینفتل من موضعه؛ 3 أبیبصیر میگوید: از امام صادق( دربارۀ شخصی که نماز را به اشتباه در رکعت دوم تمام کرده و از جای خود برخاسته و دنبال انجام دادن کارهای خود رفته است، سؤال کردم.
روایتی که در خصوص سهو در نماز وجود دارد، مبنی بر اینکه پیامبر هیج وقت سجده سهوی انجام نداده است و آن روایت، موثقه زراره است: و باسناده، عن محمد بن علی بن محبوب، عن أحمد بن محمد، عن الحسن ابن محبوب، عن عبد الله بن بکیر، عن زرارة قال: سألت أبا جعفر(: هل سجد رسول الله( سجدتی السهو قط؟ قال: لا؛ 1 شیخ طوسی به سند خود، از محمد بن علی بن محبوب، از احمد بن محمد، از حسن بن محبوب، از عبدالله بن بکیر، از زراره نقل میکند: از امام باقر( سؤال کردم: آیا رسول خدا( سجده سهو به جای آورده است؟ فرمود: خیر.