چکیده:
مناظرات ائمه علیهم السلام یکی از مهمترین منابع در راه درک بهتر عقاید شیعه است.مناظره از آن جهت که به منظور شناخت درست صورت گرفته و مناظرهکنندگان سعی در مشخص کردن تمام نقاط مبهم و تاریک عقاید طرف مقابل را دارند،کمک شایانی به درک واقعی از کنه دیدگاهها و ایدئولوژی یک مکتب میکند.نویسنده یکی از معروفترین مناظرات امام رضا علیه السلام را برگزیده و مورد تحلیل قرار داده است.
The study of the debates of the Imams (A.S.) with the advocates of other religions is one of the most important ways of better understanding Shī‘ism. In this article، the writer has selected and analyzed one of the most popular debates of Imam al-Riḍā (A.S.). His overall view concerns the procedures and methods that the Imam (A.S.) used to follow in his debates.
خلاصه ماشینی:
بعدها ابا صلت هروی یکی از دلایل شهادت امام رضا علیه السلام را پیروزی آن حضرت در همین جلسات مناظره بیان میدارد1که نشانهء کشف حقیقت بر مأمون و یافتن کانون خطر مشروعیت در مقابل حکومت خود میباشد.
3-استفاده از مسلمات خصم:بارها در این مناظره امام ابتدا از فرد مقابل نسبت به موضوعی که قرار است پایه استدلال قرار بگیرد اعتراف میگیرد؛مانند این بخش از مناظره: «امام:تو را سوگند میدهم آیا در انجیل این هست که یوحنا گفته:«مسیح مرا از آیین محمد عربی خبر داد و به من مژده داد که پس از او محمد میآید،من هم این مژده را به حواریون دادم و آنها به محمد ایمان آوردند»؟ جاثلیق:یوحنا به نبوت مردی و نیز به خاندان و وصی او مژده داده،ولی روشن ننموده که او چه موقعی ظهور میکند و نام آن را بیان نکرده است.
عمران صابی نیز،با وجود تبحری که در بحث با علمای بصره و کوفه از خود به نمایش گذاشته بود و شاید یکی از امیدهای مأمون در شکست امام او بود، در مواجهه با علم و تسلط امام،از همان ابتدا با سؤال پیش میآید و تأکید میکند که برای کشف حقیقت میپرسد نه برای بحث و جدل.
در این مناظره نیز جاثلیق-بزرگ نصارا- سعی میکند در ابتدای کار،از همین شیوه استفاده کند و به گمان خود دست امام رضا علیه السلام را از منابعی که بیشتر بر آن تسلط دارد خالی کند.