چکیده:
شرایط نابرابر میان کشورها باعث شده است که سیل متخصصان از کشورهای در حال توسعه به کشورهای پیشرفته سرازیر شود.ایران طی دههء گذشته به جرگهء کشورهایی شیوسته است که بیشترین شمار مهاجران تحصیلکرده،از جمله مدرسان دانشگاهی و متخصصان،را به خارج از کشور گسیل میدارند،درحالیکه باید کشور از سرمایهگذاریهای انجام شده سود برده و روند رشد و توسعهء فناورانه را تسریع بخشد.ضمن اشاره به سودمندیهای مهاجرت برای کشور،هدف اصلی مقالهء حاض معرفی پدیدهء فرار مغزها و مهاجرت متخصصان،ارائهء پیشینه فرار مغزها در ایران،بررسی علل این پدیده،و ذکر اثرات مخرب آن بر کشور است. همچنین،با ظهور و گسترش فناوریهای اطلاعاتی و ارتباطی،این مقاله بر آن است که ضمن برشمردن مزایا و فواید شبکهء جهانی اینترنت به بررسی«فرار پنهان مغزها»و گسترش پدیدهء «فرار فکر»بپردازد و در انتها راهکارهایی برای جایگزینی راهبرد«جذب مغزها»به جای فرا مغزها ارائه دهد.
خلاصه ماشینی:
">فناوری اطلاعات و ارتباطات و فرار مغزها:فرار مغز یا فکر؟ «جهانی شدن»51،به ویژه جهانی شدن بازار کار،فرصتهای جدیدی برای استفادهء بهتر از نیروی انسانی متخصص در مقیاس جهانی فراهم آورده و دسترسی متخصصان کشورهای در حال توسعه را به بازار کار کشورهای پیشرفتهء صنعتی به مراتب افزایش داده است.
فناوریهای نوین ارتباطی و اطلاعاتی با توزیع انبوه اطلاعات در سطح جهانی،مخاطبان خود را دچار نوعی ازخودبیگانگی میکنند که در این حالت افراد به مرور زمان با ارزشهای فرهنگی خویش بیگانه میشوند و تعلقات عاطفی خویش را به سرزمین خود از دست داده و با ایجاد بحران هویت در میان شهروندان،جاذبههای کشورهای توسعهیافته را بیش از پیش در معرض دید مخاطبان قرار میدهند و به لحاظ دافعههایی که در کشورهای در حال توسعه موجود است زمینههای اجتماعی فرار مغزها فراهم میشود.
در عصر جهانی شدن پدیدهء فرار مغزها دستخوش تغییر شده است بدین معنا که بر اثر انقلاب در فناوریهای اطلاعاتی و ارتباطی،زمان و مکان فشرده شده است و افراد متخصص میتوانند بدون اینکه از مرزهای سیاسی و جغرافیایی کشور خود خارج شوند،تنها با استفاده از شبکهء جهانی اینترنت به استخدام شرکتهای خارجی درآیند و تولیدات علمی و فکری خویش را در اختیار آنها قرار دهند؛ بنابراین،درحالیکه افراد متخصص در ظاهر در کشور خود زندگی میکنند،اما در واقع جزء مهاجران به شمار میروند؛شاید بتوان این افراد را«مهاجران پنهان»نامید که در میان متخصصان ایرانی فراوان به چشم میخورند."