خلاصه ماشینی:
"در دوره سلجوقی با از بین رفتن حکومتهای موازی،برای نخستین بار دولت یک پارچه و مقتدری همانند دورههای باستان به وجود آمد، اما به دلیل عدم علاقه خاندان سلجوقی به حکومت متمرکز،حکومتها و دربارهای دستنشانده موازی با مرکزهای بیشمار و روشد فرهنگی متنوعی نیز پدید آمد که از یک سو نگاه به مرکز اصلی سلجوقیان داشت و از دیگر سوی،در کنار آسیبهای یاد شده سبب پیدایش فرهنگهای متعدد در مرکزهای متنوع ایالتهای روزگار خود شد.
نویسنده در ابتدای فصل با زندگی حسن صباح شروع میکند و عنوان میکند که بزرگترین رویداد روزگار ملکشاه و یکی از مهمترین رویدادهای ایران دورهی اسلامی،فعالتر شدن فرقهی شیعی مذهب اسماعیلیه است که در میانهی سده دوم هجری پدیدار شد و قرنها با نامهای گوناگون فعالیت کرد و امروز نیز در 25 کشور جهان هوادارانی دارد.
در این میان خواجه نظام الملک یک استثنا بود و بعد از کشته شدن او دولت سلجوقی دیگر نتوانست انسجام خود را حفظ کند آشتی با تاریخ میبرد تقریبا جز درگیریهای خواندگی،سراسر فرمانروایی سلطان محمد با سرکوبی فدائیان،که بیشتر از هر زمانی نیرو گرفته بودند،سپری شد(ص 181-176).
حمله سلطان سنجر به درون ایران و درگیریهای بین سلطان محمود و سلطان سنجر سلجوقی،مقررات تازه در رهبری سلجوقی و قرار گرفتن سلطان محمود به جانشینی سلطان سنجر و اینکه نام او در خطبه بعد از نام سلطان سنجر بیاید، برخورد سلطان محمود با برادرش مسعود که نمونهای از نابسامانی فرمانروایی آل سلجوق است و درگذشت سلطان محمود در روز یازدهم شوال 525 در همدان از دیگر مطالب این فصل است(ص 214-208)."