خلاصه ماشینی:
"همواره این سؤال وجود داشته که آیا مولانا متأثر از ابن عربی بوده است یا خیر؟ اکنون میخواهیم بدانیم که استاد چیتیک در اینباره چه نظری داشته و به چه نتایجی رسیدهاند؟مبحث را با این مقدمه آغاز میکنم: «میگویند که با یزید در راهی به حج میرفت،شوریدهای او را دید و گفت:عزم کجا داری؟گفت:به خانه خدای.
وی خاطرهای را از استاد سید جلال الدین آشتیانی نقل میکند،میگوید روزی در محضر استاد آشتیانی بزرگترین استاد فلسفه و عرفان اسلامی درباره صدر الدین قونوی به عنوان نماینده تفکر ابن عربی و مولانا بحث1lشد که سائلی از مولانا سؤالی سخت پرسید و گفت:شما میگویید هستی نبود و خدا بود،وقتی هستی نبود خدا کجا بود؟مولانا به زبان بسیار سادهای موضوع را برای او شرح میدهد و صدر الدین قونوی با تعجب از او میپرسد که سؤال به این پیچیدگی را چطور به سادگی شرح دادی؟مولانا در پاسخ میگوید:من در تعجبم شما مسائل قابل فهم نیست؟!چیتیک نتیجه میگیرد هر دو اینها یک حرف را میزنند.
ممکن است این سؤال به وجود آید که ما چگونه دریابیم کسی از دیگری متأثر بوده است؟آیا اصل محتوا است یا صورت و نشانهها؟ چیتیک میگوید معنا که بطور کلی در همه جا مشترک است، هیچ کس حرف تازهای به یک معنا در هستی نمیزند،آن نحوه بیان معناست که ممکن است ما ببینیم شخص تأثیر گرفته است یا نه؟ سپس نمونهها را نشان میدهد و میگوید احتمالا به این دلایل که این صورتهایی است که در سیر مولانا هست تا حدودی میتوان گفت از ابن عربی تأثیر پذیرفته است."