چکیده:
در مقالهء حاضر،تعامل و تأثیر متقابل فرایند جهانیشدن با توان رقابت اقتصاد ملی بیان شده است؛موضوعی که تاکنون به دلیل ناشناختهبودن مفهوم جدید توان رقابت و درک سطحی از لوازم سرآمدی در اقتصاد جهانی،کمتر در مباحث اقتصاد ایران به آن پرداخته شده است.از این رو، پس از مروری بر ابعاد و محورهای جهانیشدن اقتصاد،با ذکر زمینههای شکلگیری مفهوم جدید توان رقابت در تکامل نظریهء تجارت،نظریهء توان رقابت اقتصادی(با تکیه بر برداشت مایکل پورتر)تبیین و در نهایت الگویی از ارتباط فرایند جهانیشدن با توان رقابت اقتصادی ارائه و مقولات اصلی مؤثر بر بهبود توان رقابت اقتصاد ملی بیان میشود.
خلاصه ماشینی:
"محور فناوری و تولید در اقتصاد جهانی «جیمز روزنائو»در کتاب فراملی شدن،در تبیین روندهای جهانیشدن و نقش فعال عوامل فناوری و اقتصادی چنین میگوید که تحولات پویا که حاصل نوآوریهای فناورانه بوده و با پیشرفت ارتباطات و حملونقل تقویت شده،تشکلها و سازمانهای جدیدی را به صحنهء سیاسی آورده و تلاش این تشکلها و نهادهای نو برای دسترسی به منابع خارجی یا تعامل با همگنان خود در خارج از کشور،به تشدید و گسترش پویاییهای جهانی منجر شده است(واترز،1382:50).
پورتر اشاره میکند که اگر رقابت بینالمللی وجود نمیداشت،سطح بهرهوری قابل دسترسی برای یک کشور از وضعیت اقتصادی دیگر اقتصادها مستقل بود؛اما فرایندهای تجارت جهانی و سرمایهگذاری خارجی،به ایجاد فرصتهای ارتقای سطح بهرهوری بهویژه از طریق فناوریهای نوین منجر میشود(همان،ص 7)و البته -چنانکه در بخش ویژگیهای اقتصاد جهانی ذکر شد-در روندهای جهانیشدن، ارتقای نوع بهرهوری و تغییر اساسی سازمان تولید و محصولات،منابع و الگوهای نوین،همه و همه موجب تحول جدی روندهای بهرهوری اقتصاد ملی میشود.
پورتر از مقدمات بالا و ضعف رویکردهای تبیینی پیشین،به این سؤال میرسد که چرا بنگاههای یک کشور به موفقیتهای جهانی در صنایع و زمینههای خاص دست مییابند؛زمینههایی مانند انتخاب بنگاهها و برنامهء دولتها و زمینههای فرهنگی و نهادی،که دست به دست هم میدهند تا ظرفیت تخصصگرایی و رشد مستمر بهرهوری در سطح کلان اقتصاد،به توان رقابت اقتصاد ملی منجر شود.
اقتصاد رو به جهانیشدن،ارتباط نزدیکی با محصولات و خدمات نوین و خلاقیتهای بنگاهها برای رشد بهرهوری و نیز تحولات فناوری دارد که در مجموع توان رقابت هر بنگاه و رقابت میان بنگاهها را افزایش میدهد و به دلیل ارتباط مستحکم پیامدهای سطح خرد با عملکرد سطح کلان اقتصاد،موجب تفاوت بخش جهانی اقتصادهای ملی میشود."